Бывший спасатель из Осиповичей Сергей Симаков, заподозренный в мошенничестве, записался в российские наемники и был убит в Украине.
Сергей Симаков отметился в августе 2023 года в черном списке в осиповичском паблике в 2023 году. Ему приписывали мошенничество. “Украл депозит рабочих денег на сумму свыше 100 BYN” – говорилось в сообщении.
Как пишет телеграм-канал “Витебск, я гуляю!”, уже в 2024 году Сергей позировал в военной форме российского наемника, а позывной выбрал «Бульбаш».
Как полагает витебский телеграм-канал, погибнуть Симаков мог еще в апреле этого года (а, может, даже и предыдущего), как следует из комментариев под его фото. В свою очередь украинский проект “Хочу жить” датой признания его погибшим называет 5 июня 2025 года. В любом случае не стало его в совсем молодом возрасте – 23-24 лет.
Могилевский музыкант и автор песен Александр Баль поделился с изданием “Салідарнасць” своими мыслями о жизни в эмиграции и взглядах на современную Беларусь.
Сны о войне и явь о репрессиях
Александр Баль стал одним из сотен тысяч, кто вынужден был покинуть Беларусь. Он рассказывает, что еще в 2014 году ему начали сниться сны о войне: бронетранспортеры, мотоциклы, люди, прячущиеся в лесах и подвалах. Схожее видение повторилось в 2022 году, в день начала войны в Украине. Тогда он внезапно почувствовал улучшение после ковида, и снова увидел сон о нападении. Сны воспринимает как предупреждение: «А сонники-то говорят, что война снится к войне».
Ситуация в стране с каждым годом становилась всё более тревожной. В 2024 году соцсети музыканта были признаны в Беларуси экстремистскими. Александр заранее предупредил подписчиков из Беларуси, что им безопаснее отписаться. «Некоторые знакомые из Беларуси, отписываясь, писали: “извини, ты же понимаешь…” Да, конечно понимаю» – говорит он. В условиях диктатуры, уверен Баль, можно ожидать только запретов и угроз. Он подчеркивает, что диктатура по самой сути своей существует для того, чтобы диктовать, и диктовать через страх.
Обострение репрессий подтвердилось для него и тем, что недавно в Могилеве при обысках у его бывших коллег силовики снова интересовались его персоной. Он считает, что Беларусь – это не страна злых людей. По его словам, «может, немножко темных, темноватых, не жаждущих просвета, но всё же добрых». И тут же оговаривается: речь не о выродках в милицейских погонах. «Сегодня, увы, их время» – добавляет он. По его мнению, главная трагедия в том, что белорусов десятилетиями держали вдали от правды.
Изгнание и одиночество
Эмиграция не стала освобождением, но она оказалась единственно возможной альтернативой. Александр Баль не строит иллюзий: за пределами родины его не ждала легкая жизнь. Сейчас он арендует жилье, живет на деньги, вырученные с продажи машины. Работы нет, но на тяжелую физическую пока не идет. «Грузчиком в “Бедронку” пока не иду, “проедаю” машину» – признается музыкант. При этом добавляет, что никто не обещал за границей фестивального существования.
Однако главное испытание – не материальные сложности, а одиночество. Он сравнивает свое состояние с чувствами, которые переживал в детстве, находясь в пионерском лагере. Тогда это было ощущение брошенности, безысходной тоски. Сейчас, по его словам, это чувство вернулось. Он говорит, что единственное, чего действительно не хватает – это чтобы рядом была та самая, кто сказала бы: «мы же вместе». В этих словах для него скрыта сила, способная вернуть устойчивость.
Музыкант признается, что писать о любви уже не получается. «Сейчас же, если пишется, то только про войну». Все прошлые песни о мирных чувствах остались в прошлом. Его песня «Одинокий человек» стала откликом на глубинное чувство, которое объединяет многих эмигрантов.
Он вспоминает, как на танцах у фонтана в Могилеве увидел пожилого, хромого мужчину. Тот прошел мимо в такт финала «Рио-Риты», в глазах печаль. И вдруг сзади зазвучали каблучки. Мужчина обернулся, и его взгляд на мгновение стал взглядом молодого парня. Именно в таких моментах Баль находит то, что напоминает о жизни. «Девушки, носите каблучки! Хотя бы для того, чтобы мы не старели» – просит он.
В эмиграции жизнь продолжается
Несмотря на отчаяние и одиночество, Александр не сравнивает эмиграцию с утратой. Он пережил вдовство и называет тот период по-настоящему страшным. В отличие от смерти близкого человека, эмиграция оставляет пространство для жизни. Он говорит, что, выжив тогда, не имеет права сдаться теперь. «Здесь ты живешь, и как бы тебе плохо ни было – живешь, строишь планы. А там ты просто умираешь от бессилия. Там дорога, у которой нет возврата. А здесь еще есть всякие развилки».
Он понимает, что многие эмигранты переживают кризисы в отношениях. Люди жалуются, что партнеры становятся другими, отдаляются. Иногда кажется, что рядом совсем чужой человек. По его словам, каждый справляется с этим по-разному: кто-то находит кого-то нового, кто-то возвращается к прежним. Бывают случаи, когда пары разводятся, а потом снова женятся друг на друге. Александр не оправдывает никого, но говорит, что у всех свое.
Когда становится особенно трудно, он берется за гитару, меняет струны, играет, вспоминает. Иногда садится в машину и едет без цели. Он считает, что важно уметь разговаривать с самим собой, уметь быть одному. И что бы ни происходило, эмиграция – это все же про жизнь. Она дает шанс, пусть и тяжелый, но все еще шанс. И если где-то в глубине сохраняется способность ждать и надеяться, значит, путь продолжается.
Под беларусским городом Осиповичи активно строятся секретные военные объекты, которые, согласно данным западных разведок и экспертов, могут быть предназначены для хранения российского тактического ядерного оружия. Об этом сообщает Business Insider со ссылкой на свежие спутниковые снимки.
Размещение ядерного оружия в Беларуси резко меняет баланс сил в Восточной Европе и создаёт угрозу прямого военного столкновения с НАТО. Это может привести к новой гонке вооружений и эскалации конфликта между Россией и Западом.
С начала 2023 года Беларусь и Россия заявляли о планах размещения на белорусской территории тактического ядерного оружия. Эти намерения подтвердились рядом соглашений и заявлений лидеров двух стран. Теперь же внимание приковано к конкретным объектам, которые, вероятно, подготовлены под эти цели.
Спутниковые снимки компании Planet Labs, сделанные весной и летом 2025 года, показывают строительство нового комплекса с характерными признаками объектов хранения ядерного оружия:
Возводится тройной забор, принимаются усиленные меры безопасности, созданы контрольно-пропускные пункты.
Строится специальная железнодорожная ветка, ведущая прямо к новому объекту.
Появилась крытая платформа и разгрузочная рампа, предназначенные для скрытного перемещения боеголовок и ракетных установок.
Дополнительные жилые помещения и инфраструктура для длительного размещения военных подразделений.
Эксперты отмечают, что эти признаки аналогичны российским ядерным объектам.
Страны НАТО уже начали реагировать на потенциальную угрозу, усиливая разведывательные мероприятия и наращивая военное присутствие на восточных рубежах альянса. Однако эксперты настаивают, что важнейшим инструментом остается дипломатическое давление, направленное на недопущение фактического размещения ядерного оружия в Беларуси.
Появление российской ядерной инфраструктуры под Осиповичами, несмотря на отсутствие официальных подтверждений нахождения там боеголовок, уже само по себе создает новую точку напряжения в Европе. Если Западу не удастся предотвратить размещение ядерного оружия, регион рискует столкнуться с новым этапом ядерного противостояния.
На фто: 1405-я артиллерийская база боеприпасов (военная часть № 42707) под Осиповичами. Скриншоты Planet Labs PBC
Галоўны рэдактар краснапольскай раёнкі “Чырвоны сцяг” Наталля Козік паспрабавала разабрацца ў геапалітыцы з пазіцый гогалеўскага “Вія”. Спроба выклікала ўсмешку.
Навіны ад Гогаля
Артыкул Наталлі Козік пад назвай “Вайна і мір: урокі гісторыі ад Гогаля ў кантэксце сучасных канфліктаў”, які з’явіўся ў тэлеграм-канале “Новости Краснополья”, афіліяваным з раённай газетай “Чырвоны сцяг”, стаў спробай растлумачыць складаную міжнародную сітуацыю з дапамогай літаратурных вобразаў XIX стагоддзя. У выніку замест аналізу мы атрымалі дзіўную сумесь містыкі, наіўных палітычных ілюзій і амаль канспіралагічнага погляду на падзеі.
Козік сцвярджае, што “ў нашай шматвяковай гісторыі і культуры ёсць адказы на ўсе пытанні”. У якасці аргументу прыводзіцца аповесць “Вій”. Гэта тое самае, як разважаць аб міжнароднай палітыцы, абапіраючыся на “Калабка” або “Гары Потэра”.
З мастацкага пункту гледжання вобраз Вія – выразны. Але наўрацці ён падыходзіць у якасці інструмента аналізу ваенных канфліктаў або міжнародных дамоваў. Вобраз “жалезнага пальца” Трампа, па аналогіі з Віем – гэта не метафара, а проста літаратурная карыкатура без фактычнага зместу.
Спроба падмены рэчаіснасці
Наталля Козік справядліва закідае Трампу яго невыкананае абяцанне скончыць вайну Расіі супраць Украіны за 24 гадзіны. Але гэта хіба адно, з чым можна пагадзіцца ў артыкуле. Усё астатняе – камічныя праявы неразумення ці наўмыснае прыхоўванне прычын вайны, а менавіта расійскага імперыялізму, які ніякім чынам не асуджае Козік. Больш таго, сваім артыкулам яна называе вайну супраць суверэннай дзяржавы – славянскай “драчкай” ва Украіне. Тым самым ніяк не асуджаюччы агрэсара і не спачуваючы ахвяры.
Больш за тое, аўтар наўмысна скажае рэальнасць, перакладваючы віну за ўварванне расійскіх войск ва Украіну на ЗША. Аўтар піша: “Амерыка спарадзіла гэта пекла”. І пры гэтым Козік спадзяецца, што Трамп, прадстаўнік той самай Амерыкі, пекла і пагасіць.
Гэта значыць “яны дрэнныя, але калі прыйдзе іншы дрэнны, але харызматычны, то ўсё стане добра». Гэта называецца верай у казку, а не палітычны аналіз. Козік быццам бы папракае ЗША за ўмяшанне, але адначасова чакае ад іх ўмяшання ў «правільнай» форме.
Казка не стала быллю
Параўнанне палітыкаў з міфічнымі пачварамі – зручны спосаб пазбегнуць неабходнасці разбірацца ў фактах. Аўтару не трэба аналізаваць, як працуюць перамовы, якія інтарэсы ў бакоў канфлікту, які ўплыў, напрыклад, аказваюць санкцыі. Дастаткова проста сказаць: “Быў Байдэн – стала дрэнна. Прыйшоў Трамп – стаў Вій. Гогаль ведаў”. Гэта не аналітыка, а фальклорны стэндап.
Калі звесці артыкул да сутнасці, то пасыл просты: «Мне балюча глядзець на вайну, я не разумею, як уладкаваная сусветная палітыка, таму я перакладу ўсё на Гогаля і буду спадзявацца на цуд».
Галоўны рэдактар краснапольскай раёнкі выкарыстоўвае культурныя коды, каб схавацца ад рэальнасці. Таму, замест таго, каб «уключаць мазгі і аналізаваць», як яна сама раіць – краснапольская прапагандыстка робіць цалкам супрацьлеглае. Рамантыка літаратурных вобразаў тут не дапамагае – яна толькі перашкаджае ўбачыць, што насамрэч адбываеццца ў міжнароднай палітыцы.
Родныя жыхара Бялынічаў Рамана Карпенкі, які пайшоў разам з расіянамі забіваць украінцаў, просяць праз украінскі праект дапамагчы яго знайсці.
Цётка Рамана Карпенкі Святлана звярнулася ва ўкраінскі праект “Не жди меня из Украины”. Яна паведаміла, што пляменнік, па афіцыйных даных, знік без вестак, і папрасіла дапамагчы ў яго пошуках.
Паводле жанчыны, Раман Пятровіч Карпенка нарадзіўся 22 сакавіка 2005 года, жыў у Бялынічах, ваяваў пад пазыўным «Большой». Служыў па кантракце ў 7-й асобнай гвардзейскай мотастралковай брыгадзе (вайсковая частка 40321).
«Адзінае вядома, што 28 студзеня ён пайшоў, а 4 лютага нам сказалі, што ён прапаў без вестак. Больш ніякай інфармацыі ня ведаем», — сказала праекту Святлана Аляксееўна.
Як перадае “Радыё Свабода”, 7-я асобная гвардзейская мотастралковая брыгада (вайсковая частка 40321) да поўнамаштабнай вайны Расіі супраць Украіны належала да так званай «народнай міліцыі ЛНР». Пасля далучэння ў сьнежні 2022 году да Сухапутных войскаў Расіі ў брыгадзе стварылі 4-ы стралковы батальён і батальён «Шторм». Атрады «Шторм» фармуюць з расійскіх вайскоўцаў, якія адмовіліся выконваць загад, злоўжываюць алкаголем, а таксама з зняволеных, якія адбываюць пакаранні ў турмах і калоніях.
Паводле расійскага выдання «Важные истории», вайскоўцам з атрадаў «Шторм», завэрбаваным у калоніях, выдаюць асабістыя жэтоны шасцілічбавыя сэрыі «АБ», якія пачынаюцца з лічбаў 17, 18, 19, 20. Зніклы без вестак беларус меў жэтон АБ-197027.
В Горках при посадке чиновниками деревьев якобы нашли послание времен Второй Мировой войны. Создатели фейка даже не потрудились придать “находке” чуть менее современный вид.
Здесь устроили высадку деревьев, и… “При посадке первого дерева председателем Горецкого райисполкома Михаилом Гулым и главой города Мичуринск Максимом Харниковым был обнаружен ящик с листками донесений, письмом, штабными картами, офицерским планшетом, карандашом, флягой и банкой тушенки” – сообщает горецкое интернет-издание gorkiv.by в своем инстаграме.
На размещенном видео видно, как чиновники извлекают из рыхлой земли абсолютно новый деревянный ящик, достают оттуда совершенно не истлевшие за более чем 80 лет бумаги и на ветру перед собравшимися зрителями читают их вслух.
Для распознания чиновничьей лжи пользователям не потребовалось обращаться к специалистам. “Дзякуй вялікі! Павесялілі)” – комментируют публикацию жители Горок “Такие бумаги (если они реально столько времени в земле провели) нельзя просто так взять, при дневном свете, в руки и листать”, “Металл за это время сгнил, а ящик деревянный как новый!!!”, ““Когда уже это балаган закроется”.
Михаил Кукобака – уроженец Бобруйска, советский диссидент и правозащитник, долгое время живущий в Москве, в преддверии 80-летия окончания Второй мировой войны в Европе сравнил ее с нынешней российско-украинской войной.
Война отразилась на Михаиле Кукобаке непосредственно. Во время советско-финской войны он потерял отца. Во время немецко-советской – мать ушла в партизаны, умерла от ран в 1946 году. 10-летний Миша стал сиротой и воспитывался в детдоме. Возможно, именно звериный лик войны, несущей неимоверные страдания людям, на всю жизнь сделал ему прививку от победобесия, насаждаемого ныне в Беларуси и России. Своими мыслями он поделился вечером 15 апреля 2025 года в Фейсбуке.
“1945-2025г. Всем приготовиться! Скоро юбилей плясок на костях.
Как-то, знакомясь с эпизодами последней мировой войны, наткнулся на необычное стихотворение одного русскоязычного автора – солдата, храбро воевавшего, но не получившего награды, причитающейся ему, по нормам того времени. Цитирую:
«Мой товарищ, в смертельной агонии
Не зови понапрасну друзей.
Дай-ка лучше согрею ладони я
Над дымящейся кровью твоей.
Ты не плачь, не стони, ты не маленький,
Ты не ранен, ты просто убит.
Дай на память сниму с тебя валенки.
Нам ещё наступать предстоит».
Этот стих показали поэтессе Ольге Берггольц и спросили
– Мог ли человек в здравом уме написать такое? – На что она ответила: «Не берусь судить о здоровье этого человека, но я бы многое отдала, чтобы суметь найти подобные строчки».
Как известно, Берггольц работала в отделе пропаганды журналисткой в блокированном Ленинграде. Её пайка хлеба и обеспечение были лучше, чем у рабочих и пенсионеров. Но она знала, не только по милицейским отчетам, как война расчеловечивала людей. Голод и безысходность превращали человека в зверя. Людоедства, убийства из-за куска хлеба, карточек – были не редким явлением” – пишет Михаил Кукобака.
Далее он сравнивает прошедшую войну с той, которую Россия начала и ведет против Украины. Виновника нынешней войны – Владимира Путина, Кукобака не называет, но спутать нынешнего президента РФ, зная контекст, с кем-то другим очень сложно.
“Сегодня голода нет. Но любитель «традиций» деморализовал целую страну – Россию. Он приучает (и заставляет) убивать людей в соседней стране за деньги, за погашение ипотеки. Он приучает народ к «традициям» средневековья, превращает человека в зверя. Имя его в ордере на арест, выданном Международным Уголовным Судом в Гааге” – пишет наш земляк.
Правозащитник из Бобруйска
Стоит напомнить, что в 1968 году Михаил Кукобака открыто выступил с осуждением советской оккупации Чехословакии. Неоднократно подвергался политическому преследованию со стороны советских властей. Против него использовали карательную психиатрию, осуждали на долгие годы заключения.
“Освобожден досрочно в рамках горбачевской кампании по освобождению политзаключенных. В 1991 году Михаил Кукобака был реабилитирован по всем обвинениям. Тогда же он вернулся в Беларусь и на волне “перестройки” хотел с головой уйти в правозащитную деятельность. Однако неожиданно наткнулся на нежелание местной политической элиты видеть рядом с собой известного диссидента. В Могилеве ему места не нашлось, тогдашнее руководство города не смогло предоставить Кукобаке даже комнату в общежитии. Михаил решил перебраться к друзьям в Москву” – пишет сайт “Правозащитники против пыток”.
За некалькі месяцаў лета ў Беларусь было вывезена каля 1 100 тон расійскага ракетнага ўзбраення і боепрыпасаў. Магчыма, гэта не толькі абмен узбраеннем, але і спроба вывесці яго з-пад удараў.
Супольнасць чыгуначнікаў Беларусі апублікавала інфармацыю, што на працягу гэтага года ў Беларусь актыўна пастаўлялася расійскае ўзбраенне. Па інфармацыі выдання, у чэрвені – жніўні 2024 года на беларускі авіяцыйны арсенал у Віцебскай вобласці (ваенная частка 94017) па чыгунцы было дастаўлена 49 вагонаў, груз якіх адпавядаў 1 класу небяспекі – выбуховыя матэрыялы. Арыентыровачная вага дастаўленага грузу склала каля 1 100 тон.
Адпраўнікамі з расійскага боку выступалі:
вайсковая часць 58661-51 – 12-ы арсенал захоўвання авіяцыйных сродкаў паражэння ВПС РФ (станцыя Патрыкеева, Куйбышаўскай чыгункі);
вайсковая часць 55443 – 13-ы арсенал Галоўнага ракетна-артылерыйскага ўпраўлення Міністэрства абароны РФ (станцыя Котава, Кастрычніцкай чыгункі);
федэральная казённая ўстанова – аб’яднанае стратэгічнае камандаванне Паўднёвай ваеннай акругі (станцыі Марцава, Паўночна-Каўказкай чыгункі);
вайсковая часць 75392 МА РФ – 559-ы гвардзейскі бамбардзіровачны авіяцыйны полк (станцыя Марозаўская, Паўночна-Каўказкай чыгункі);
вайсковая часць 49371 – 859-ы цэнтр баявога прымянення і перавучвання лётнага складу марской авіяцыі ВМФ РФ (станцыя Ейск);
АТ «Завод Пластмас» (станцыя Патаніна, Паўднёва-Уральскай чыгункі)
Даследчыкі выдання падкрэсліваюць, што адпраўкі ракетнага ўзбраення і выбуховых рэчываў на тэрыторыю Беларусі з Расіі ажыццяўляліся фактычна ў адзін і той жа перыяд часу, на працягу якога паралельна праводзіліся пастаўкі беларускага ўзбраення, боепрыпасаў і тэхнікі на 23-і арсенал Галоўнага ракетна-артылерыйскага ўпраўлення Міністэрства абароны Расійскай Федэрацыі ў выглядзе так званай «братэрскай узаемадапамогі».
Улічваючы дадзеную акалічнасць, піша выданне, можна меркаваць, што такім чынам адбываўся абмен на больш неабходнае на той час для Расіі ўзбраенне. А знаходжанне аб’ёму расейскіх ракетных боепрыпасаў на тэрыторыі Беларусі стварае іх дадатковы запас і адносна бяспечнае захоўванне – што важна ўлічваць у кантэксце эфектыўных удараў украінскай арміі па расійскіх складах боепрыпасаў.
Ізраільскія ваенныя заявілі пра завяршэнне місіі па знішчэнні інфраструктуры ХАМАС на поўначы Газы. Цяпер баявыя дзеянні тут скарачаюцца і перакідваюцца на поўдзень рэгіёна – паведамляе Associated Press.
Аналізуючы каментарыі крыніц у ізраільскай арміі і малазаўважныя заявы, зробленыя прадстаўнікамі ЦАХАЛ, брытанскае выданне The Guardian апублікавала даследаванне пра выкарыстанне Ізраілем у вайне супраць ХАМАС сістэмы штучнага інтэлекта. Гэтая сістэма, вядомая як “Евангелле”, значна паўплывала на пошук дапушчальных мэтаў для атак.
Сваю першую вайну з выкарыстаннем штучнага інтэлекта Ізраіль праводзіў яшчэ ў 2021 годзе. Гэта была 11-дзённая вайна, падчас якой прадстаўнікі ізраільскай арміі заявілі пра актыўнае выкарыстанне машыннага навучання і перадавых вылічэнняў. Па выніках канфлікта ў траўні 2021 года Ізраіль заявіў пра небывалы поспех і знішчэнне ваеннай інфраструктуры ХАМАС.
Сучасная вайна паміж Ізраілем і ХАМАС дае ЦАХАЛ беспрэцэдэнтна большыя магчымасці для выкарыстання перадавых ваенных тэхналогій на тэатры баявых дзеянняў. Брытанскае выданне The Guardian сабрала і прааналізавала падрабязнасці пра выкарыстанне ізраільцянамі сістэмы штучнага інтэлекту пад назвай “Хабсора”, альбо “Евангелле” – па-беларуску.
Да 100 мэтаў у дзень
Сакрэтны аддзел адміністрацыі (выяўлення і прызначэння) мэтаў для нанясення ўдараў быў створаны ў ЦАХАЛ у 2019 годзе пры разведвальным упраўленні. У кароткай заяве на вэб-сайце ЦАХАЛа сцвярджалася, што ў вайне супраць ХАМАС яна выкарыстоўвае сістэму на аснове штучнага інтэлекту, каб “выяўляць мэты ў хуткім тэмпе”.
ЦАХАЛ заявіў, што “дзякуючы хуткаму і аўтаматычнаму здабыванню інтэлектуальных дадзеных”, Евангелле дало рэкамендацыі па таргетынгу для сваіх даследчыкаў “з мэтай поўнага супадзення паміж рэкамендацыямі машыны і ідэнтыфікацыяй, праведзенай чалавекам”.
Шматлікія крыніцы, знаёмыя з працэсамі цэлеўказання ЦАХАЛа, пацвердзілі існаванне механізаванага алгарытма, заявіўшы, што ён выкарыстоўваўся для стварэння аўтаматызаваных рэкамендацый для нападу на цэлі – такія, як прыватныя дамы асоб, якія падазраюцца ў дзейнасці ў групоўках ХАМАС або Ісламскі Джыхад.
Авіў Кохаві, які займаў тады пасаду кіраўніка Арміі абароны Ізраіля, заявіў, што новае падраздзяленне, гэта дывізія, “абсталяваная магчымасцямі штучнага інтэлекту” і якая ўключае ў сябе сотні афіцэраў і салдат. У інтэрв’ю, апублікаваным перад бягучай вайной, ён сказаў, што гэта “машына, якая вырабляе велізарныя аб’ёмы дадзеных больш эфектыўна, чым любы чалавек, і ператварае іх у цэлі для ўдару”. Па словах Кохаві, “як толькі гэтая машына была актываваная” падчас 11-дзённай вайны Ізраіля з ХАМАС у маі 2021 года, яна стварала 100 цэляў у дзень.
Цяпер – незалежна ад рангу
Новая дывізія са штучным інтэлектам была створана для вырашэння хранічнай праблемы ЦАХАЛа. У ранейшых аперацыях у Газе ў ізраільскай арміі нярэдка проста не хапала мэтаў для нанясення ўдараў, паколькі высокапастаўленыя чыноўнікі ХАМАС знікалі ў тунэлях у пачатку любога новага наступу
Як паведамляюць крыніцы выдання, такія сістэмы, як Евангелле, дазволілі ЦАХАЛу выяўляць і атакаваць значна большую групу малодшых аператыўнікаў.
Адзін чыноўнік, які працаваў над прыняццем рашэнняў аб цэлеўказанні ў папярэдніх аперацыях у Газе, сказаў, што ЦАХАЛ раней не нападаў на дамы малодшых членаў ХАМАС. І гэта змянілася ў дачыненні да цяперашняга канфлікту – цяпер дамы падазраваных актывістаў ХАМАС становяцца мішэнню незалежна ад рангу.
Згодна з дадзенымі, апублікаванымі ЦАХАЛам у лістападзе, на працягу першых 35 дзён вайны Ізраіль атакаваў 15 000 аб’ектаў у Газе, што значна вышэй, чым у папярэдніх ваенных аперацыях на гэтай густанаселенай прыбярэжнай тэрыторыі. Для параўнання, у вайне 2014 года, якая доўжылася 51 дзень, ЦАХАЛ разбамбіў ад 5000 да 6000 цэляў.
“Гэта сапраўды як фабрыка”
Крыніцы, знаёмыя з тым, як сістэмы на аснове штучнага інтэлекту былі інтэграваныя ў аперацыі ЦАХАЛа, сказалі, што такія інструменты значна паскорылі працэс стварэння мэты.
– Мы рыхтуем мішэні аўтаматычна і працуем у адпаведнасці з кантрольным спісам. – паведаміла крыніца, якая раней працавала ў мэтавым аддзеле, выданню +972/Local Call – Гэта сапраўды як фабрыка. Мы працуем хутка і няма часу ўнікаць у цэль. Мяркуецца, што нас ацэньваюць паводле таго, колькі мэтаў нам удалося стварыць.
У кароткай заяве ЦАХАЛа аб дзейнасці дывізіі па цэлеўказанні высокапастаўлены чыноўнік сказаў, што падраздзяленне “вырабляе дакладныя атакі на інфраструктуру, звязаную з ХАМАС, наносячы пры гэтым вялікую шкоду праціўніку і мінімальную шкоду асобам, якія не ўдзельнічаюць у баявых дзеяннях”.
Былая высокапастаўленая ізраільская ваенная крыніца распавяла Guardian, што аператыўнікі выкарыстоўваюць “вельмі дакладнае” вымярэнне хуткасці грамадзянскіх асоб, якія эвакуіруюцца з будынка незадоўга да ўдару. “Мы выкарыстоўваем алгарытм, каб ацаніць, колькі мірных жыхароў засталося. Ён дае нам зялёны, жоўты, чырвоны, як сігнал святлафора”.
Аднак эксперты ў галіне штучнага інтэлекту і ўзброеных канфліктаў, якія размаўлялі з Guardian, заявілі, што скептычна ставяцца да сцвярджэнняў, што сістэмы на аснове штучнага інтэлекту памяншаюць шкоду грамадзянскаму насельніцтва, заахвочваючы больш дакладнае нацэльванне.
“Паглядзіце на фізічны ландшафт Газы. – сказаў Рычард Моес, даследчык, які ўзначальвае групу Article 36, якая змагаецца за зніжэнне шкоды ад зброі – Мы назіраем паўсюднае руйнаванне гарадской тэрыторыі з дапамогай цяжкай выбуховай зброі, таму заявы аб дакладнасці і абмежаванасці прымянення сілы не пацвярджаюцца фактамі.
Фота: Maxar Technologies/Reuters
Іншая крыніца паведаміла выданню, што Евангелле дазволіла ЦАХАЛу запусціць “фабрыку масавых забойстваў”, у якой “акцэнт робіцца на колькасці, а не на якасці”. Чалавечае вока, па яго словах, “будзе аглядаць цэлі перад кожнай атакай, але яму не прыходзіцца марнаваць на гэта шмат часу”.
У некаторых экспертаў, якія даследуюць штучны інтэлект і міжнароднае гуманітарнае права, такое паскарэнне выклікае шэраг праблем. Доктар Марта Бо, навуковы супрацоўнік Стакгольмскага міжнароднага інстытута даследавання праблем міру, сказала, што нават калі “людзі знаходзяцца ў курсе”, існуе рызыка таго, што ў іх узнікне “схільнасць да аўтаматызацыі” і “празмерная залежнасць ад сістэмы, якія аказваюць занадта вялікі ўплыў на складаныя чалавечыя рашэнні”.
Мойес з Article 36 сказаў, што, абапіраючыся на такія інструменты, як Евангелле, камандзірам “перадаецца спіс мэтаў, створаны кампутарам”, і яны “неабавязкова ведаюць, як гэты спіс быў створаны, або маюць магчымасць адэкватна аналізаваць і ставіць пад сумнеў рэкамендацыі па таргетынгу”.
“Існуе небяспека, – дадаў ён – што калі людзі пачынаюць спадзявацца на гэтыя сістэмы, яны становяцца вінцікамі ў механізаваным працэсе і губляюць здольнасць разумна разглядаць рызыку нанясення шкоды грамадзянскаму насельніцтва”.
