Алена Букас, 51 год, кантралёр-касір, Бабруйск:
„Ужо сем месяцаў я жыву з чаканьнем вестак ад асуджаных мужа і сына. Цяпер іх трымаюць у Бабруйскім сьледчым ізалятары №5 і неўзабаве адправяць на зону. У няволі мужу Ігару Букасу споўнілася 54 гады. Сын Алег адзначыць 25-годзьдзе ў лягеры. Безь яго расьце дачка. Ёй ужо 9 месяцаў, і сын змог яе ўбачыць упершыню за паўгода 26 лютага, на спатканьні.
27 лістапада 2020 году Алега і Ігара Бабруйскі суд прызнаў вінаватымі ў гвалце над супрацоўнікам унутраных спраў. Сёньня ў нашай краіне інкрымінаваньне нападу на міліцыянта стала звыклай зьяваю. Шанцаў у падсудных даказаць невінаватасьць няма ніякіх. Прызнаньне віны не ратуе. Мае блізкія не адзіныя, хто пацярпеў за тое, што наважыўся зьявіцца ў цэнтры гораду адразу пасьля выбараў.
Мужа пакаралі 4 гадамі калёніі строгага рэжыму, а сына двума ў калёніі агульнага. Прызнаны судом пацярпелым маёр ДАІ Ўладзімер Мяньшоў прасіў судзьдзю Андрэя Літвіна не пазбаўляць іх волі, бо яны раскаяліся і папрасілі прабачэньня перад ім. Але той падтрымаў пазыцыю дзяржаўнага абвінавачаньня і пастанавіў адправіць Алега і Ігара ў калёнію.
Муж і сын спадзяваліся, што Магілёўскі абласны суд зьмякчыць пакараньне. У кожным лісьце яны супакойвалі: «Усё будзе добра». Цуду, аднак, ня здарылася, і 25 лютага прысуд набыў моц.
Жыцьцё нашай сям’і зьмянілася 10 жніўня. Увечары таго дня мы выправіліся ў адну з крамаў у цэнтры гораду. Таго, што там адбывалася, я ня бачыла ніколі ў жыцьці. Плошча Леніна была шчыльна ачэпленая сілавікамі ў чорным, а іхныя твары хавалі балаклавы. Ніякіх мітынгаў і пратэстаў там не было. Мінакі звыкла прагульваліся па тратуарах.
Мужаву ўвагу прыцягнуў лямант дзяўчыны, якая голасна прасіла міліцыянта адпусьціць кіроўцу, які, як потым высьветлілася, адважыўся пасыгналіць. Ігар спытаў у мяне, ці варта пацікавіцца, што адбываецца. Я не была супраць, бо небясьпекі ў гэтым ня бачыла.
Пагутарыўшы з супрацоўнікам ДАІ Мяньшовым, муж ужо ад яго адыходзіў, калі той выгукнуў: «Гэтага актыўнага браць» — і схапіў Ігара за руку. Я стаяла крыху наводдаль і не зразумела адразу, каго і за што браць. Чалавек пятнаццаць у балаклавах без апазнавальных знакаў кінуліся на мужа. Павалілі яго, і адзін зь сілавікоў стаў душыць дручком. На паратунак кінуўся сын — і на яго наваліліся. Мне тады здалося, што жывымі яны не застануцца. Стала крычаць, прасіць у людзей дапамогі. Некаторыя спрабавалі адцягнуць людзей у чорным.
Палезла ў натоўп. Адзін у балаклаве зірнуў на мяне такімі шклянымі вачыма, што я скамянела і слова вымавіць не магла. Ачулася, калі дачка папрасіла адысьці, бо ёй было страшна. Бачыла, як сына і мужа акрываўленых цягнулі ў аўтазак. Потым стала фатаграфаваць месца здарэньня. На асфальце было шмат крыві, і я не разумела, адкуль яе столькі.
Пазьней даведалася, што Ігар ад удараў страціў прытомнасьць, а як ачуўся, то яшчэ адным ударам яму зламалі нос. Мужа вазілі ў лякарню, але ён адмовіўся ад шпіталізацыі. Пацярпелы Мяньшоў сьцьвярджаў, што Ігар ударыў яго, вырываючы руку, а яшчэ, як затрымліваў Алега, то паваліўся. Па словах міліцыянта, людзі з натоўпу білі яго, і на целе засталіся абдзерына і кровападцёк.
Куды завезьлі сына і мужа, я дазнавалася да дзьвюх гадзінаў ночы. Баялася, што пабітых вывезьлі ў лес і там кінулі. У Сьледчым камітэце напісала заяву аб іхным зьнікненьні і пабіцьці невядомымі. Гэта ж зрабіла і дачка. Адказу ад сьледчых дагэтуль няма.
Потым былі яшчэ два дні бясплённых пошукаў. Мяне пасылалі з пракуратуры ў Сьледчы камітэт ды ўпраўленьне ўнутраных спраў. На трэці дзень сказалі, што яны ў ізалятары.
Першы ліст зь вязьніцы мне прыйшоў толькі ў кастрычніку, і тады мы пачалі рэгулярна ліставацца. З допісаў даведалася, што камэры ў іх халодныя і муж сьпіць у шапцы ды куртцы. Абодва цяжка хварэлі, доўга трымалася тэмпэратура. Лячылі іх нейкімі пігулкамі.
Муж пісаў, калі яго выводзяць з камэры, ён выкрыквае: «Сын, дзе ты і як ты?» Выпытваў у іншых нявольнікаў. У кожным лісьце адзначае, што зрабіў слушна, пайшоўшы 10 жніўня высьвятляць, чаму лямантуе дзяўчына. Сын піша таксама, што, не задумваючыся, зноў кінуўся б ратаваць бацьку. Абодва спадзяюцца, што іхныя выпрабаваньні ня будуць марнымі і ў краіне адбудуцца зьмены.
Упершыню пасьля зьняволеньня Алега і Ігара я пабачыла ў лістападзе на судзе. Яны схуднелі. Па іх было відаць, што дужа перажываюць. Калі зачыталі прысуд, то мужу зрабілася кепска. Непрытомны, ён паваліўся ў клетцы. Яму выклікалі хуткую дапамогу, а нас выправадзілі з залі. Яго хацелі забраць у лякарню, але ён адмовіўся, патлумачыўшы, што сына ня кіне. Алегу пасьля прысуду таксама было кепска. Ён заснуў быў удзень у камэры, і яго адправілі на тры дні ў карцар.
На судзе я свае перажываньні старалася не паказваць. Не хацела сваім рабіць яшчэ больш балюча. Як выходзіла з залі, плакала. У мяне ўнутры ўсё калацілася. Спадзяваліся на няжорсткі вырак. Чакалі, што абмяжуюцца адседжаным.
У лістах падтрымлівала сваіх нявольнікаў, маўляў, суд у нас справядлівы і ўва ўсім разьбярэцца. Але ў думках разумела: справядлівасьці і раней не было, а цяпер пагатоў. Літасьці чакаць ня варта, бо тое, што творыцца ў краіне, не дае для гэтага падставаў. Пісала, што імі ганаруся і што час выпрабаваньняў перажывём. Звыкнуцца, што мужа і сына няма побач, не магу дагэтуль.
На спатканьні іх прыводзілі ў кайданках, бо яны на прафіляктычным уліку як «схільныя да экстрэмісцкіх дзеяньняў і захопу закладнікаў».
Падчас сустрэч супакойваем адно аднаго. Яны просяць расказаць навіны з волі, бо інфармацыі ніякай ня маюць. Муж распытваў пра долю Бабарыкі, што зь Ціханоўскай. Я яму расказвала пра суды над журналістамі і што перасьлед іншадумцаў не сунімаецца.
Нявестка ў Алега была на спатканьні з дачкой. Сына прывялі ў кайданках і прыкулі да кратаў. На сустрэчу адвялі адну гадзіну. Нявестка расказала, што паставіла дачку на ножкі, а яна прыставіла ручку да шкла, каб бацька змог дакрануцца да яе. Дужа перажывае расстаньне. На спатканьні плакалі ўсе.
Некаторыя сынавы сябры баяцца са мною вітацца. Лістоў Алегу ня пішуць. Ёсьць сярод іх тыя, хто выпытвае, чаго нам у жыцьці не хапала, чаго ўмяшаліся ў разборку міліцыянта. Майго тлумачэньня слухаць ня хочуць.
Але ў нас зьявіліся новыя сябры. Гэта людзі, якія былі сьведкамі зьбіваньня сына і мужа. Яны прыяжджаюць да мяне і падтрымліваюць. Да 10 жніўня я іх ня ведала.
Мая маці мяне падтрымлівае. Яна ніколі не хадзіла галасаваць, а 9 жніўня ў 85 гадоў пайшла. Казала, што ледзь даклыпала. Галасавала супраць Лукашэнкі.
Мой дзед быў рэпрэсаваны. Яго расстралялі, і мы ня ведаем, дзе ён пахаваны. Тое, што цяпер адбываецца ў Беларусі — гэта той жа 1937 год, які, здавалася, мы перажылі, але ён вярнуўся — і цяпер нас забіваюць. Я нават не магла дапусьціць, што такое можа адбывацца ў Беларусі.
Пасьля таго, як забралі мужа і сына, я доўга шукала сабе працу. У многіх месцах адмаўлялі, калі даведваліся, хто я. У некаторых арганізацыях прасілі напісаць, ці ёсьць у сям’і тыя, хто знаходзіцца пад крымінальным перасьледам. Уладкавалася на працу з заробкам 300 рублёў. На гэтую вакансію ніхто не пагаджаўся.
Пасьля ўбачанага на плошчы і ў судах у мяне зьнік страх. Я не магу бяз гневу ставіцца да міліцыянтаў, судзьдзяў, пракурораў. Уся Беларусь цяпер жыве з такім настроем, бо колькі ўжо людзей пацярпелі за свае перакананьні і неабыякавасьць. Сярод іх і мае сын і муж“.
Крыніца: Радыё Свабода