Галоўная » Культура » Page 65

В Шклове обнаружили 100-летние лапти. Специалисты говорят, это этнографическая сенсация

В понедельник утром внимание местных историков  и краеведов было приковано к необычной для Шклова находке, заставившей вновь пересмотреть не столь далекую историю: были обнаружены лапти из лыка. 

Необычная находка была обнаружена на чердаке здания, которое реконструируют. На данный момент существуют несколько версий того, как обувь, популярная в конце 19 века, могла оказаться в таком количестве в Шклове.

По наиболее вероятной, в Шклове в начале 20 века существовала артель по производству лаптей. «В 20 веке после революции промышленное производство только начинало развиваться. И лапти тогда виделись популярным видом обуви. Тем более, что рядом со зданием, в котором лапти были обнаружены, располагались лавки, чуть дальше – торговые ряды, – говорят в местном историко-краеведческом музее». В пользу того, что лапти готовились именно для продажи указывает и то, что они не были в употреблении и были распределены по парам.
Возможно, разгадка кроется в самом назначении этого здания. По воспоминаниям местных жителей, долгое время оно принадлежало райпотребкооперации. Не исключено, что лапти хранились в нем для последующей реализации на территории района.

В музее указывают еще на одну интересную особенность.

«Это лапти-пахлопни, к тому же праздничные. То есть предназначались они для использования в торжественных случаях. Об этом говорит их форма, – заостряет внимание старший научный сотрудник музея Ирина Гапеева. – Любопытно то, что для Беларуси было характерно прямое плетение лаптей, а здесь оно косое и весьма профессиональное». И, возможно, именно технология плетения лаптей, известная предкам, позволила им сохраниться в первоначальном виде и практически в идеальном состоянии.

Работники музея находкой заинтересовались, и скоро популярная в 19 веке обувь пополнит экспозицию музея.

«Для нас подобная находка – это этнографическая сенсация. Мы сходимся во мнении, что лаптям около ста лет. И тем более удивительно, как они сохранились до нашего времени», – отметила директор Шкловского историко-краеведческого музея Лариса Силивестрова.

Немного истории: Лапти — самая распространённая на Руси обувь, плетёная из коры дерева. Первые упоминания о них встречают в документах, относящихся к X веку. Эта низкая обувь по некоторым данным использовалась в сельской местности до 1930-х. Плелись лапти из древесного лыка (могли быть липовые, вязовые и другие) или бересты. Самыми прочными и мягкими в этом ряду считались лыковые лапти, изготовленные из липового лыка

Фото: ШкловInfo.by

Елена МИНАКОВА

Крыніца: shklovinfo.by

В Иезуитском костеле в Мстиславле обрушилась часть стены и колонна (видео)

В Иезуитском костеле в Мстиславле обрушилась часть стены и колонна. Противоаварийные работы на здании временно прекращены, информирует tvrmogilev.by.

Спасение памятника архитектуры 18 века, костела Святого Архангела Михаила проходит пока с переменным успехом.  Костел – часть Мстиславского иезуитского комплекса, одно из украшений древнего белорусского города. Однако сейчас памятник архитектуры барокко находится под угрозой разрушения.

Зимой 2017 года здесь обвалилась часть стены, и с тех пор чередуются хорошие новости о проведении проивоаварийных работ с плохими – о новых разрушениях. Заместитель председателя Мстиславского райисполкома Виталий Шматов сообщил телеканалу «Беларусь 4» Могилев», что строители сами разрушили часть аварийной стены, на которой пошли трещины. За ней позже уже сама упала колонна, и часть стенки, которую предполагали спасти. Колонна, уточнили, не была несущей. Однако работы на объекте пока остановлены.

На строительной площадке побывали специалисты. Пока прогнозы на сохранение памятника архитектуры никто не делает. Теперь слово за проектантами. Работы возобновятся, когда будет найдено проектное решение.

Напомним, что на спасение Мстиславского иезуитского костела потратили 550 тысяч рублей из бюджета и Президентского фонда по поддержке культуры и искусства.

Чавускі раён сабраў гасцей да радзімічаў

Убачыць на ўласныя вочы, як жылі славяне на тэрыторыі сучаснае Беларусі, можна ў аграгарадку Радамля Чавускага раёну. Тут праходзіць этнасвята «У госці да радзімічаў». Адкуль пайшло свята, тлумачыць Любоў Бялькевіч з Радамльскага дому культуры:

«Горад заснаваны Радзімам і ягоным племенем, якое пасля звалася радзімічы, таму на гэтым месцы вырашылі праводзіць штогод свята, і сёлета гэта ўжо 6-ты год».

Найбольш відовішчная частка свята – абрадавыя традыцыі радзімічаў: вяселле і пахаванне. Тэатралізацыя закранае і такія элементы старажытнай культуры, як здабыча жывога агню, пакланенне славянскім багам.

«Пахавальны абрад, які ўскрываецца падчас раскопак у курганах радзімічаў, сведчыць, што культура была даволі высокая для свайго ўзроўню. Гэта вельмі багатыя ўборы, вельмі вялікія ўпрыгожанні, асабліва радзіміцкія кольцы, пацеркі, бранзалеты», – кажа археолаг, супрацоўнік Акадэміі навук Лявон Калядзінскі.

Радзімічы жылі на тэрыторыі сучаснай Магілёўскай і Гомельскай вобласцяў у дзявятым – дванаццатым стагоддзях. Яны, як і ўсе ўсходнія славяне, займаліся земляробствам, жывёлагадоўляй, паляваннем, рыбнай лоўляй. Каб паказаць іхны побыт, на гарадзішчы ў Радамлі адпаведна з тагачаснаю традыцыяй рэканструявалі паўзямлянкі.

«У нас рэканструявана 3 зямлянкі, кожная мае сваё значэнне. Зямлянка для ежы, дзе раней гатавалі ежу, пасля ткацтва і ганчарства трэцяя зямлянка», – кажа Любоў Бялькевіч.

Жыхары Бялынічаў – нашчадкі дрыгавічоў – прывезлі на фестываль абрад клікання дажджу: жанчыны збіраліся каля калодзежа і прасілі багоў паслаць на сухую зямлю вадзіцу.

«Адна жанчына бярэ мак – гэта як бы кропелькі дажджу. Адна жанчына набірае мак у рот, ідзе да калодзежа і са словамі: «Як на цябе мак сыплецца, хай так на зямлю дождж абліе, колькі зярнятак маку, столькі і кропель дажджу», – гаворыць адна з удзельніц абраду Аліна Арлёнак.

Безумоўна, важнай часткаю племянной культуры была народная творчасць. Фалькларыстка і спявачка Наталля Матыліцкая кажа:

«Я ўжо спяваю больш за 30 гадоў, і закладзеная такая вялікая энергетыка, такая сіла, я ўжо не кажу пра зместавы пачатак, бо нездарма фальклор – гэта народная мудрасць».

Фестываляў позняга Сярэднявечча ў Беларусі багата, а вось фэст племянной культуры – пакуль што ўнікальны. І публіка мае цікаўнасць, бо рэдка сутыкаецца з сівою даўніной.

«Гэта старажытная гульня. Мы павінны збіць праціўніка, праціўнік падае і гульня заканчваецца. Вось нашая зброя, у прынцыпе, яна не так ужо моцна б’е, але калі замахнуцца, то слаўна так прыляціць», – дзеліцца ўражаннямі госць свята Яўген Ерзікаў.

У гасцях у радзімічаў задумваешся, што добра было б ладзіць гэткія святы і ў іншых землях: фестываль дрыгавічоў у цэнтральнай Беларусі і фестываль крывічоў – на поўдні краіны. Гэта магло б стаць фактарам, які б ад’яднаў беларусаў сучасных.

Вольга Васільева, “Белсат”

В Чаусах после реконструкции открыли Дом культуры

В Чаусах после реконструкции открыли Дом культуры. Также обновился городской парк, появилась пешеходная улица, сообщает tvrmogilev.by.

Районный Дом культуры горожане называют народной стройкой. Субботниками они собрали деньги на проектную документацию. По словам заведующей сектором культуры райисполкома Натальи Кондратенко, Чаусы был единственным райцентром, который не имел районного Дома культуры, а сегодня он – единственный, где есть светодиодный экран.

После реконструкции площадь здания увеличилась вдвое. Появился буфет, и учреждение культуры собирается получить лицензию, чтобы готовить блюда по старинным рецептам местных жителей. Третий этаж отдали клубу любителей бильярда, а второй – библиотеке взрослой и детской.

Оловянные солдатики в Славгороде (видео)

15 августа в Славгородском краеведческом музее открывается необычная выставка «Война и мир». На ней будут можно будет увидеть 350 оловянных солдатиков ручной работы.  Мастер Андрей Левков создавал игрушечную армию более 10 лет, сообщает tvrmogilev.by.

В оловянной армии Андрея Левкова – фигурки солдат и офицеров всех времен и народов: от Древней Греции до периода Второй мировой войны. Каждый солдатик отливается из олова, а потом раскрашивается масляными красками. Размер фигурки – семь сантиметров. Форма, знаки отличия, вооружение выверены безупречно по книгам. Фактически, каждая фигурка – это маленькая скульптура.

Кроме этого, у каждого персонажа – свое лицо, за которым угадывается характер и даже реальная историческая личность. Аналогов такой мини-армии нет. Выставка «Война и мир» откроется в Славгороде 15 августа в 14 часов.

Этнасвята «У госці да радзімічаў» пройдзе 17-18 жніўня ў аграгарадку Радомля Чавускага раёна

У аграгарадку Радомля Чавускага раёна 17-18 жніўня пройдзе этнасвята «У госці да радзімічаў», паведамілі mogilev-region.gov.by у райвыканкаме.

Фота: chausynews.by

Арганізатары падрыхтавалі насычаную двухдзённую праграму з тэатралізаванымі дзеяннямі пры ўдзеле клубаў гістарычнай рэканструкцыі «хірд Ваўкі» (Жодзіна) і Vitland (Мінск). Гасцей чакаюць этнатанцы, забаўляльныя праграмы, інтэрактыўныя зоны, майстар-класы, паказальныя баі і кухня радзімічаў. Мясцовыя жыхары прадставяць традыцыйныя рамёствы ў музеі пад адкрытым небам. Плануецца правесці конкурс на самую лепшую стылізацыю культуры і побыту насельніцтва эпохі ранняга Сярэднявечча «Час старажытнасці». На выставах-продажах можна будзе набыць тэматычныя сувеніры.

Атмасферу свята падтрымаюць выступленні этнапраекта Патрыцыі Свіцінай, магістра мастацтваў, старшага выкладчыка кафедры этналогіі і фальклору Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў Наталлі Матыліцкай, этнагруп «Хмельны Вір», «Арацэя», Yudjin, «Радогость», «Разветье». Гледачы таксама ўбачаць вогненнае шоу ад калектыву AGNI show (Віцебск). Хэдлайнерам стане праект Znich & Rutvica.

«Усіх удзельнікаў мерапрыемства чакае яркае дзейства, заснаванае на падзеях і стылістыцы эпохі ранняга Сярэднявечча, – адзначылі ў райвыканкаме. – Свята стартавала яшчэ ў 2014 годзе на мясцовым узроўні. З кожным годам у Радомлю прыязджае ўсё больш турыстаў, калектываў, рэканструктараў, рамеснікаў і майстроў – тых, хто неабыякавы да нацыянальнай культуры і мінулага сваёй краіны».

Паводле адной з гіпотэз, на тэрыторыі, дзе штогод праходзіць этнафестываль, калісьці размяшчалася гарадзішча радзімічаў, а затым на гэтым месцы быў узведзены замак, рэшткі ўмацаванняў якога захаваліся да нашых дзён. Зараз на пасадзе Замкавай гары створаны музей пад адкрытым небам, куды ўваходзяць збудаванні ў стылі эпохі ранняга Сярэднявечча. Тут можна ўбачыць капішча Перуна, комплекс стылізаваных паўзямлянак (у такіх жылі нашы далёкія продкі), прыстасаванне для здабычы жывога агню, печ для абпалу керамічнага посуду.

Будынак у стыле канструктывізма знаходзіцца ў Шклове (фота)

У Шклове па адрасу: вуліца Фабрычная, дом №3 знаходзіцца будынак, які быў пабудаваны ў перадваенны час у новым тагачасным архітэктурным стылі – канструктывізму. Гэты жылы будынак быў пабудаваны недзе ў пачатку 30-х гадоў для працоўных шклоўскай папяровай фабрыкі “Спартак”.

У 1931 годзе на прадпрыемстве быў прызначан новы дырэктар Аляксееў.  Актыўная дзейнасць новага кіраўніка садзейнічала поспеху, і фабрыка, як правіла, пастаянна выконвала даведзеныя заданні. У 1933 годзе калектыў фабрыкі атрымаў Усесаюзную прэмію ў суме 10 тысяч рублёў. Яна была выкарыставана на паляпшэнне сацыяльна-бытавых умоў у працоўных, у тым ліку на жыллёвае будаўніцтва. У гэтыя гады на фабрыцы працаваля каля 600 рабочых і 80 служачых.

Гістарычная даведка: Канструктывізм (ад лацінскага: constructio – пабудова) – кірунак у архітэктуры, выяўленчым і тэатральным мастацтве, літаратуры ў першай трэці XX ст., які імкнуўся да «канструявання» навакольнага асяроддзя, якое актыўна накіроўвае жыццёвыя працэсы, да стварэння «мастацтва для ўсяго народа».

Прадстаўнікі канструктывізму проціпастаўлялі прастату і падкрэслены ўтылітарызм новых прадметных форм, рэчаў і інш. паказной раскошы. Найбольшае распаўсюджанне канструктывізм атрымаў у архітэктуры, дзе для яго былі ўласцівы збліжэнне мастацтва з практыкай індустрыяльнага побыту, асіметрычнасць контураў будынкаў, агаленне тэхнічнага боку пабудоў, шырокае выкарыстанне шкла замест сцен,  плоскіх дахаў і г.д.

У Беларусі рысы канструктывізму праявіліся ў 1920-1930-я гады у архітэктуры Віцебска і Мінска, як, напрыклад, комплекс БДУ (1928-1931); стары будынак Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі (1932), клуб металістаў у Віцебску (1932), Дом культуры ў Бабруйску (1927-1930) і інш.

Алесь Грудзіна. Фота аўтара