Галоўная » Меркаванне » Page 119

Павел Усаў: Падпісанне ўсіх дарожных мапаў – гэта забойства беларускай дзяржавы

Анексія не адбылася, расейскай вайсковай базы ў Беларусі таксама няма. Аднак інкарпарацыя ў Расею ідзе мірным шляхам. Большасць дарожных мапаў для інтэграцыі з Расеяй узгаднілі, хаця іх яшчэ не падпісалі. Што будзе азначаць падпісанне ўсіх дарожных мапаў? Наколькі сур’ёзная пагроза суверэнітэту? Як захаваць Беларусь? Інтэрвʼю з палітолагам Паўлам Усавым.

Пытанне пра суверэнітэт Беларусі. Аляксандр Лукашэнка ў інтэрвʼю радыё «Эхо Москвы» заявіў, што ён не адчувае пагрозы суверэнітэту. Ці вы з ім згодныя?

Ён шмат чаго не адчувае, што адчуваюць патрыятычна настаўленыя грамадзяне. Яны адчуваюць, што ўвогуле той факт, што Беларусь знаходзіцца ў межах Саюзнай дзяржавы і будуе нейкія інтэграцыйныя працэсы з дзяржавай-агрэсарам, па сутнасці і ёсць пагрозаю для беларускага суверэнітэту. То бок інтэграцыя ды перамовы аб праграме паглыбленай інтэграцыі, перамовы аб дарожных мапах – гэта ўсё і ёсць адкрыты факт таго, што Беларусь усцяж пад сурʼёзным прэсінгам і ўсцяж ёсць сурʼёзная пагроза для незалежнасці і суверэнітэту.

Год, які адыходзіць, быў хутчэй добры для Беларусі ці дрэнны?

Ён быў цяжкі і такім застанецца. Быў цяжкі з пункту гледжання шмат якіх фактараў. Перш за ўсё, у эканамічнай сітуацыі ды палітычнай, нягледзячы на тое, што мы адчувалі пэўны лагодны падыход да апазіцыі, да ўдзелу апазіцыі ў выбарах, хаця яны і была зацікаўленая ў выбарах.

Тым не менш улады прадэманстравалі, што ніякай змены ў парадыгме ўнутры палітычных адносінаў не будзе. Апазіцыя, грамадзянская супольнасць будуць пад сталым рэпрэсіўным ціскам уладаў, і ўлады не дазволяць выходзіць за межы акрэсленых умоваў, якія існуюць. Улічваючы той факт, што ў 2020 годзе будуць прэзідэнцкія выбары.

Гэта датычыць менавіта вонкавай палітыкі ці адносінаў з Расеяй, гэта, напэўна, быў адзін з самых цяжкіх гадоў у гісторыі Беларусі ў часе кіравання Лукашэнкі. Акрамя, вядома, падпісання Саюзнай дамовы ў 1999 годзе і яе ратыфікацыі. Гэта перш за ўсё звязана з тым, што перамовы адносна дарожных мапаў і праграмы вяліся ў сакрэтным рэжыме.

Дагэтуль мы не ведаем.

Мы ўжо шмат чаго ведаем. Аказваецца, ёсць 31 дарожная мапа. І што гэтая 31-ая мапа, пра якую казаў Мядзведзеў, – фактычна акупацыя, захоп Беларусі.

І кажуць, што на 31-ую Лукашэнка пакуль не пагаджаецца.

Тут ёсць два падыходы. Ён кажа, што Пуцін супраць, што яны ўжо дамовіліся, толькі ва ўрадзе нехта баламуціць ваду, што пытанне 31-ай мапы знялі. Аказваецца, не знялі. Яно ключавое для Расеі, мы ўсе пра гэта ведаем. Лукашэнка сам сябе чамусьці супакойвае, што гэтае пытанне вырашанае.

30 мапаў узгодненыя, датычаць розных момантаў, у асноўным эканамічных, але не толькі. Калі яны будуць падпісаныя і што гэтае падпісанне можа азначаць? Ці тое, што, як некаторыя эксперты кажуць, зноў зацягнуць час і нічога з гэтага не выйдзе? Ці гэта будзе пераход да нейкай канкрэтыкі, паступовае аддаванне рэштак суверэнітэту Расеі?

Я б сказаў, што падпісанне ўсіх гэтых мапаў у такім фармаце падобнае да смерці. Не важна калі.

Сам факт падпісання будзе забойствам беларускай дзяржаўнасці, бо мы ведаем, для чаго Расея імкнецца паглыбіць інтэграцыйны працэс, для чаго яны стварылі 31 мапу ды чаму яны ўсцяж трымаюць Лукашэнку за горла, не ідуць на аніякія саступкі, замарозілі крэдыты і ўвогуле цалкам гатовыя падвесіць у эканамічным плане Беларусь. І згадваецца, што Расея ўвесь час корміць Беларусь, што Беларусь павінная расплочвацца. І гэта адкрытым тэкстам яны кажуць.

Кажа і сам Мядзведзеў: маўляў, а чаго вы хацелі, інтэграцыя – гэта адмова ад суверэнітэту. Але не ідзе размовы, што Расея будзе адмаўляцца ад свайго. Падкрэсліваецца, што Беларусь мусіць адмовіцца ад часткі свайго суверэнітэту. Таму чакалася, што гэтыя мапы будуць падпісаныя 7-8 снежня ў Сочы. Мелася быць урачыстасць, але мапаў не падпісалі. Безумоўна, той факт, што Лукашэнка іх не падпісвае, сведчыць, што нават ён ужо разумее: тая традыцыйная палітыка і традыцыйны падыход зацягвання часу ўжо працаваць не будзе.

А што можа спрацаваць? Мы назіралі даволі масавыя пратэсты, мы назіраем апошнія гады адкрыццё на Захад. Праз некалькі дзён у Менск мае прыехаць, прынамсі неафіцыйна, адна з першых персонаў амерыканскай палітыкі – Майк Пампэа. Што можна яшчэ зрабіць, каб, можа, не спыніць інтэграцыю, але хаця б выйграць час?

Ёсць тры асноўныя элементы, якія можна і трэба зрэалізаваць, каб захаваць Беларусь. Першае – спыніць інтэграцыйныя працэсы цалкам, бо яны для Беларусі не маюць ніякага сэнсу і значэння. Асабліва з той імперскаю Расеяй, з якою мы маем дачыненне цяпер. Вядома, што ёй патрэбная інтэграцыя, каб павялічыць сваю прастору.

Другое – пачаць шырокія палітычныя ды эканамічныя рэформы. Бо, як я ўжо казаў, інтэграцыя патрэбная, каб падтрымліваць хворую беларускую гаспадарку. Яна па-за рынкам, не можа канкураваць з сучаснымі прадпрыемствамі.

Трэці момант – пашырэнне дыялогу з беларускаю грамадскасцю.

Крыніца: belsat.eu

Лукашэнка не пагодзіцца на ўсе ўмовы Крамля

2019 год мы пачыналі з гэтак званага ўльтыматуму Дзмітрыя Мядзведзева, калі расейскі прэм’ер сказаў наўпрост: калі Менск хоча далейшых субсідыяў – мусіць выконваць падпісаную Лукашэнкам дамову. І ўлады Беларусі на гэта пагадзіліся. Увесь год рыхтаваліся таямнічыя дарожныя мапы, зʼяўляліся інфармацыйныя ўкіды пра іх сапраўды змест, мы разважалі пра тое, наколькі яны пагражаюць беларускаму суверэнітэту… Дзе мы апынуліся пасля ці не самага гарачага года інтэграцыі?

Першую палову года бакі рыхтавалі гэтак званыя дарожныя мапы, а афіцыйны Менск распавядаў, што гаворка вядзецца выключна пра эканамічную інтэграцыю, нібыта забываючыся на словы Мядзведзева пра поўнае выкананне дамовы дваццацігадовай даўніны. І вось на гэтым тыдні расейскі прэмʼер нагадаў: будуць і наднацыянальныя органы, і адзіная валюта. Лукашэнка ж, падаецца, асабліва не хвалюецца:

«Гэта план будаўніцтва наднацыянальных органаў: парламент, магчыма, прэзідэнт будзе і іншае. Мы ўвогуле на гэтую тэму з Пуціным не размаўлялі. Гэта ва ўрадзе паспрабавалі звязаць… Не ведаю толькі, навошта».

Літаральна праз некалькі гадзінаў Крэмль праз прэс-сакратара Уладзіміра Пуціна падкрэсліў, што расейскі ўрад з прэзідэнтам трымаюцца адной пазіцыі аб інтэграцыі, якую ўласна Мядзведзеў і агучыў. Нагадвае гісторыю пачатку стагоддзя. З іншым расейскім прэмʼерам Міхаілам Касьянавым.

Валерыя Касцюгова, палітолаг, экспертная супольнасць «Наше мнение»:

«Тады нашыя чыноўнікі разам з расейскімі прыдумлялі Канстытуцыю Саюзнай дзяржавы, рыхтавалі пагадненне аб адзінай валюце, і ўсё гэта было гатова на 99 %, як яны казалі. Ну і нічым гэта не скончылася».

І, паводле адмыслоўца, нічога не кажа пра тое, што сёлета ці налета гэтыя інтэграцыйныя пакуты скончыліся б. З Масквы ў пэўным сэнсе сітуацыя бачыцца такім жа чынам.

Андрэй Суздальцаў, палітолаг, Масква:

 «Год страчаны. Год мінуў проста на падрыхтоўку праграмы, якая хутчэй за ўсё ніколі не будзе зрэалізаваная».

Адмыслоўца падкрэслівае, што гэтая праграма прадугледжвае стварэнне адзінай эканомікі. З усім тым, пра што казаў Мядзведзеў: супольная валюта і адзіны эмісійны цэнтр, што адразу робіць гэты план практычна невыканальным.

Андрэй Ляховіч, палітолаг:

«Гэта вельмі шчыльны фінансавы і эканамічны кантроль. Нават пасля гэтага кроку на незалежнасці Беларусі можна было б паставіць крыж. Вось што цікавіла Расею вельмі моцна – прывязаць Беларусь да сябе, каб не залежыць ад таго, хто будзе прэзідэнтам Беларусі».

Ні адзін з апытаных намі палітолагаў не верыць, што Лукашэнка да канца года, як спадзяюцца ў Маскве, або наагул у бліжэйшай будучыні пагодзіцца на ўсе патрабаванні Крамля. Але гэта не нагода супакоіцца.

Аляксандр Класкоўскі, палітычны аглядальнік:

«Гэта паказвае, што Масква ад свайго не адступіцца. І што сама па сабе эканамічная інтэграцыя для іх бессэнсоўная, калі гэта не ёсць грунтам для далейшай палітычнай інтэграцыі – прасцей кажучы, для мяккай інкарпарацыі».

У гэтай сітуацыі вінаваты беларускі бок. Адбіцца ад расейскіх памкненняў сёлета было магчыма. Бо чаму Расея проста не націсне на Беларусь і не скончыць гэтыя пакуты з дарожнымі мапамі?

«Яна не можа не лічыцца з транзітным значэннем Беларусі, не можа не лічыцца з тым, што «Паўночная плынь – 2», якая магла б скласці альтэрнатыву ўкраінскаму і расейскаму кірунку, адцягваецца. Агулам нашае значэнне для рэпутацыі Крамля… усе гэтыя рэчы не былі ўлічаныя належным чынам», – мяркуе Валерыя Касцюгова.

Няўдала разыграныя карты, што былі ў руцэ Менску на пачатку года, прымушаюць цяпер выкарыстоўваць, мякка кажучы, спрэчныя аргументы. Маўляў, калі Расея будзе пагражаць беларускай незалежнасці…

«Гэтага ўжо Захад і NАТО не вытрываюць. Бо яны палічаць гэта за пагрозу ім. У гэтым сэнсе яны ў чымсьці маюць рацыю», – заявіў Лукашэнка.

Наўрад ці хтосьці ў Маскве ўспрымае такія словы сурʼёзна. Бо калі Лукашэнка насамрэч павернецца на Захад, то ягоная палітычная карʼера наўрад ці будзе доўгай.

Андрэй Суздальцаў, палітолаг, Масква:

«Захад яго не прыме. Макея – прыме, яго – не. Таму дарогі на Захад няма. Усе гэтыя размовы пра тое, што Захад кінецца яго бараніць, гэта дурніца. Гэта ж нават не Украіна, бо Украіна – заможная краіна, мае свае рэсурсы, тэхнічны патэнцыял, а Беларусь трэба проста ўтрымліваць».

Так, у Расеі падлічылі, што толькі сёлета Беларусь атрымала з Крамля ў розных формах падтрымання амаль на шэсць з паловаю мільярдаў долараў. Сёлета не аднойчы гучала меркаванне, што Пуціну неабходная інтэграцыя дзеля таго, каб і пасля заканчэння свайго тэрміну застацца ўва ўладзе ў якасці прэзідэнта ўжо Саюзнае дзяржавы. Але не выглядае на тое, што расейскаму лідару моцна замінае Канстытуцыя.

Уладзімір Пуцін, прэзідэнт Расеі:

«Ваш пакорлівы слуга два тэрміны адслужыў, пасля сышоў з пасады і меў канстытуцыйнае права вярнуцца на гэтую пасаду. Бо гэта было ўжо не два тэрміны запар. Ну, яно некаторых нашых палітолагаў, грамадскіх дзеячаў, засмучае… Ну, можна было б адмяніць гэтую агаворку».

Вядома, можна, смяецца экспертка Валерыя Касцюгова:

«Шчыра кажучы, я ўвогуле не думаю, што гэта праблема. Я думаю, што ён можа знайсці варыянт і акрамя змены Канстытуцыі. Ну дык на тое ў нас і аўтарытарныя рэжымы, што з правам яны не лічацца».

Тым не менш, у інтэграцыйных перамовах Масква дзейнічае бездакорна, заціскаючы хаўрусніка ў кут. А вось Менск….

«Галоўная памылка беларускага кіраўніцтва, што ўцягнуліся ў перамовы аб паглыбленай інтэграцыі, і ў выніку Масква ж звязала ўсе бягучыя пытанні па беларускай эканоміцы з падпісаннем цэлага пакета. А пакет з падвойным дном», – гаворыць Аляксандр Класкоўскі.

На тым другім дне – поўная, прынамсі эканамічная, залежнасць ад Расеі. Бо цяжка ўявіць, што абʼяднанне падатковай сістэмы, мытні і ўвядзенне адзінае валюты праходзіла б на беларускіх умовах. Таму ёсць вялікі шанец, што і 2020 пройдзе пад знакам тых жа бясконцых размоваў і крыўдаў хаўруснікаў.

Андрэй Ляховіч, палітолаг:

«Саюзная дзяржава ператвараецца ў поле канфліктаў, гандлёвых і інфармацыйных войнаў з хроснымі бацькамі і іншым, але гэта такая палітычная рэчаіснасць, у якой Беларусь будзе знаходзіцца, пакуль Лукашэнка будзе займаць прэзідэнцкае крэсла».

І ў Маскве відавочна думаюць: досыць – і часу, і выдадзеных на гэты момант усіх магчымых субсідыяў, прэферэнцыяў і крэдытаў на суму вось ужо 133 мільярдаў долараў.

«25 гадоў страчаных магчымасцяў. Каласальных магчымасцяў. З краіны з такім падтрыманнем ува ўсім, ад грошай да тэхналогіяў, можна было б зрабіць першакласную дзяржаву: Швейцарыя б зайздросціла», – мяркуе Андрэй Суздальцаў.

Менск, натуральна, мае і свае контраргументы. Маўляў, ацаніць адзінага хаўрусніка – немагчыма.

Аляксандр Лукашэнка:

«На тэрыторыі Беларусі дзве высокатэхналагічныя базы расейскія. Колькі вы заплацілі нам за гэты час – пасля распаду Саюзу? Нуль!»

Але не прападаць жа высілкам. Варыянт, пры якім Лукашэнка бліжэйшым часам не падпіша ўвогуле нічога з падрыхтаваных дакументаў – мала рэалістычны, мяркуюць нашыя эксперты. На штосьці давядзецца пагадзіцца. Вядома, не на адзіную валюту, як хацелася б расейскаму ўраду, але на чарговую саступку суверэнітэту.

Усевалад Шлыкаў, belsat.eu

 

Славгород накрыла санстанция, но толку не будет

Жизнь в глубинке достигла такого дня, когда проверки становятся бессмысленными. Иначе штрафы могут привести к банкротству. А отсутствие штрафов – к безработице.

Показательным примером может служить предновогодний рейд Славгородского районного центра гигиены и эпидемиологии (далее будем называть его привычно Санстанцией). Санитарные врачи в качестве жертвы решили выбрать машинные дворы, мастерские и фермы сельхозорганизаций района. Проверка была сплошной, то есть, доблестные инспекторы обследовали всех без исключения.

Совершенно глупо задавать вопрос, были ли нарушения. Ведь всем понятно и без санстанции, что нарушения были, есть и будут. Более того, можно с уверенностью сказать, что особо никто не будет устранять выявленные проблемы. Зарплаты в этом секторе экономики и в этом совершенно бесперспективном регионе таковы, что контрольные меры больше не приносят никакого результата.

Конечно, нарушения саннорм выявлены на всех предприятиях района. Из года в год они одни и те же – машинные дворы и административные здания в неудовлетворительном состоянии, а о санитарно-бытовых помещениях и животноводческих фермах лучше вообще промолчать. Можно через месяц провести ещё один рейд – результаты будут те же. Если до сих пор не было денег на ремонт, то откуда они возьмутся теперь?

Да, рабочие допускаются к работе без обязательных медицинских осмотров. Да, они допускаются даже к работам с вредными и опасными условиями труда. Да, на некоторых предприятиях медосмотры вообще не организованы. Так ведь работники санстанции каждый день ходят мимо и всё это видят. И что?

И вот в результате проверки бывшим и действующим колхозам навесили административных штрафов на 900 долларов. Но на самом деле суммы эти совершенно мизерные, учитывая, что эти деньги будут взиматься с 65 руководителей. То есть, грубое нарушение санитарно-эпидемиологического законодательства обойдётся виновным всего в 13 долларов (по одной базовой величине).

А теперь зайдём с другой стороны. Не секрет, что в райцентрах типа Славгорода все друг друга знают и знают местные реалии и обычаи. Оштрафованные руководители предприятий зла на контролёров не держат и даже им благодарны. Ведь всем понятен принцип «если я не дам штраф хотя бы по минимуму, то меня уволят». Если есть санстанция, значит должны быть нарушители. Иначе её можно закрывать, а это уже грозит безработицей чьим-то друзьям, знакомым и даже родственникам.

Потому и штрафы такие, что желания что-либо исправлять ни у кого не возникает. Нарушители дают работу санстанции, а санстанция даёт такие штрафы, чтобы нарушения нашлись и через год, и на годы вперёд. Таков круговорот бессмыслицы в провинциальной природе.

Александр Вселюбский