На территории Могилевской области к уже известному случаю заражения коронавирусной инфекцией добавились еще три. Об этом сообщила главный государственный санитарный врач Могилевской области Светлана Нечай.
По ее словам, заболели жители Кировска и Бобруйска. Оба – трудовые мигранты, которые вернулись с работ в Москве. Еще один заболевший — могилевский медик, который проходил обучение в Витебске.
Во всех случаях установлены контакты первого уровня, проведены противоэпидемические мероприятия, в том числе — лабораторное тестирование. По словам Светланы Нечай, все тесты дали отрицательный результат.
На Магілёўшчыне ў Крычаве зарэгістраваны першы выпадак заражэньня каранавіруснай інфэкцыяй. 33-гадовая жанчына, мэдык, шпіталізаваная ў Магілёўскую інфэкцыйную бальніцу. Радыё Свабода пабывала ў райцэнтры і пагутарыла з жыхарамі пра тое, ці зьмянілася іхнае жыцьцё пасьля зьяўленьня пацыенткі з COVID-19.
Афіцыйна: у шпіталізаванай стан стабільны
Жанчына працуе ў падлеткавым кабінэце Крычаўскай дзіцячай паліклінікі. Яна была на курсах павышэньня кваліфікацыі ў Віцебску і там нібыта і заразілася. Пасьля прыезду прымала дзяцей.
У афіцыйных паведамленьнях гаворыцца, што жанчына была ў Віцебску ў працяглай камандзіроўцы.
Дзіцячая паліклініка, у якой працуе шпіталізаваная
«Яна цалкам абсьледаваная, праведзены ўвесь спэктар неабходных проціэпідэмічных мерапрыемстваў, — кажа намесьніца галоўнага ўрача Магілёўскай інфэкцыйнай бальніцы Ірына Бас. — На сёньняшні дзень яе стан стабільны. Яна атрымлівае неабходнае лячэньне».
Абвестка зь перасьцярогай для дзяцей на ўваходзе ў паліклініку
Адшукаць у Крычаве сваякоў шпіталізаванай ці тых, хто зь ёю кантактаваў, не ўдалося. У ейнай паліклініцы гаварыць пра каляжанку адмовіліся і параілі зьвярнуцца ў Цэнтральную раённую бальніцу. Там прадублявалі камэнтар Ірыны Бас і дадалі, што тых асобаў, зь якімі кантактавала шпіталізаваная, абсьледавалі, і вынікі тэстаў на каранавірус у іх былі адмоўныя.
Цэнтральная раённая бальніца ў Крычаве
Пад канец працоўнага дня ў мэдычных установах было спакойна. Стаяў пах хлёркі. Мэдычны пэрсанал быў у масках.
Абвестка на ўваходзе ў бальніцу
«Хоць пад вечар паспакайнела», — азвалася супрацоўніца бальніцы на заўвагу журналіста, што наведнікаў няшмат.
Крычаўцы пра каранавірус: шок, неспадзяванка, насьцярожвае, што ў мэдыка
Тым часам для жыхароў шпіталізацыя пацыента з COVID-19 зь іхнага райцэнтру — рэзанансная падзея. «Тое, што гэта адбылося ў Крычаве, для нас страшэнная навіна», — кажуць адны зь першых суразмоўніц. Паводле іх, «увесь горад цяпер гаворыць пра гэта».
Крычаў пасьля шпіталізацыі мэдыка. Жыхары ў масках
«Вядома ж, палохае, што першай ахвярай у нас стаў мэдык, — дзеліцца сваімі эмоцыямі жанчына. — І што ўрач, адчуваючы немач, паехаў у дарослую паліклініку, а там жа таксама людзі, патэнцыйныя ахвяры, — гэта бянтэжыць. А з гэтай паліклінікі яе павезьлі ўжо ў бальніцу. Потым тыя, хто зь ёй сядзеў у чарзе, трапілі на абсьледаваньне. Ня думаю, што гэта слушныя паводзіны».
На вуліцах Крычава багата людзей у мэдычных масках. Некаторыя яшчэ і ў пальчатках. Сытуацыю з шпіталізацыяй жанчыны называюць шокам, непрыемнай неспадзяванкай, бо «да іх дайшло».
«Маску купіў, каб хоць неяк бараніцца»
Наступны суразмоўца набыў маску, як пачуў пра здарэньне зь зямлячкай. Паводле яго, падзея гэтая «безумоўна рэзанансная» для Крычава, але для Беларусі ўжо звыклая.
«Гэта ня першы выпадак. Магілёўшчына не магла заставацца “чыстай” ад вірусу. Недзе павінна было прарвацца. Гэта адбылося ў нас, — выказваецца ён. — Вядома ж, узрушвае, што гэта мэдык. Я чуў, што яна прыняла, быўшы хворай, пад 50 дзяцей. Зразумела, непакоіць, што нашы ўлады нічога ня робяць, каб прадухіліць небясьпеку. Усё кінулі на волю лёсу. Маску купіў, каб хоць неяк бараніцца».
«Уладзе трэба было раней задумвацца»
На ўваходах у крычаўскія аптэкі абвесткі заклікаюць «трымаць дыстанцыю, захоўваць рэсьпіраторны этыкет пры чханьні ды кашлі», а «пры прыкметах хваробы заставацца дома, выклікаць лекара і не ісьці ў мэдычную ўстанову».
Паводле правізараў, попыт на мэдычныя маскі, антысэптыкі ў Крычаве застаецца павышаным ужо не адзін тыдзень. На пытаньне, ці задавальняецца ён цалкам, у адной з аптэк адказалі:
«Усё, што прывозяць нам з Магілёва, у нас ёсьць, але мы залежым ад паставак з абласнога складу…»
Абвестка на ўваходзе ў аптэку
Тыя, хто ў масках на вуліцах, кажуць: маскі дазваляюць адчуваць спакой за сябе і сваё здароўе.
«У такой сытуацыі, як шпіталізаваная, мог апынуцца любы, бо ўсе мы людзі. Бываюць выпадкі, калі ад нас мала што залежыць, нават калі ты сам мэдык», — тлумачыць жанчына.
«Вядома ж, гэта нас насьцярожыла, напалохала, — працягваюць гаворку мужчына і жанчына. — Такое магло здарыцца з кожным. Мы ўжо некалькі дзён ходзім у масках, ратуемся. Ды такіх, як мы, ужо нямала ў Крычаве».
На вуліцах Крычава
Наступны суразмоўца хоць і згаджаецца, што падзея з каранавірусам для Крычава рэзанансная, але «было відавочна, што рана ці позна гэта павінна было адбыцца».
«Уладзе раней трэба было задумвацца, а так мы ж не адзіныя ў краіне, і такія падзеі будуць паўтарацца, — лічыць ён. — Гэта ўсё мінецца ўрэшце, але ахвярамі стануць тыя, у каго аслаблены імунітэт, ды пажылыя. А гэта ж нашы бацькі. Пра іх цяпер трэба клапаціцца і перажываць. Зь імі ў найгоршым выніку ня ўдасца па-людзку разьвітацца…»
В Могилевской области, по данным на утро, зарегистрирован первый подтвержденный случай короновирусной инфекции. Об этом корреспонденту сайта Могилевского облисполкома сообщила заместитель главного врача Могилевской инфекционной больницы, главный внештатный инфекционист главного управления по здравоохранению Могилевского облисполкома Ирина Бас.
«Это жительница Кричева 33 лет, которая была в длительной командировке в Витебске. В настоящее время она полностью обследована, проведен весь спектр противоэпидемических мероприятий. Женщина находится в Могилевской инфекционной больнице и получает необходимое лечение. Ее состояние стабильно», – рассказала собеседница.
Ирина Бас добавила, что проведено обследование всех контактных лиц. «На утро получены все отрицательные результаты. В настоящее время в Кричеве проходятся противоэпидемические мероприятия».
Расея закрыла свае межы. Напярэдадні такое даручэньневыдаўпрэм’ер-міністар Міхаіл Мішуцін. Пад закрыцьцё трапіў і сухапутны ўчастак беларуска-расейскай мяжы.
Радыё Свабода пабывала на адной з самых ажыўленых транзытных трасаў Магілёўшчыны Р-43, якая вядзе зь беларускага Крычава ў расейскі Рослаў, а далей у Маскву.
На 40-кілямэтровым участку шашы да закрыцьця мяжы ў сярэднім за суткі праяжджала да 1,5 тысячы машын.
Расейскі пераход «Панятоўка» ў першыя гадзіны пасьля закрыцьця мяжы з 30 сакавіка
Беларускія кіроўцы трасу Р-43 называюць «старой варшаўкай». Шаша прывабная тым, што бясплатная. Ад расейскай мяжы да Крычава — 35 кілямэтраў. Апошняя беларуская вёска на ёй — Зьвянчатка. Празь пяць кілямэтраў расейскі памежны пераход «Панятоўка».
А 10-й гадзіне раніцы на ім не было ніводнай машыны. Адзін з памежнікаў у прыватнай гутарцы адзначыў, што ў Расею дазволена прапускаць да асаблівага распараджэньня толькі фуры. Іншаземцам на іншых відах транспарту ўезд забаронены. Забаронена выяжджаць з краіны самім расейцам. Беларусаў выпускаюць з Расеі, але назад уезд ім забаронены.
На пляцоўцы перад павільёнамі расейскіх страхаўнікоў таксама пуста. Супрацоўнік страхавой фірмы прызнаецца, што бачыць раней ажыўленую трасу цяпер бяз руху дзіка.
«Сюды прыходзім, тупа пасядзім і назад зьяжджаем, — кажа ён. — Зразумела, няма выручкі. Кішэні ўжо амаль два тыдні пустыя. Заробкі ж нашы залежаць ад машын. Начальства абяцала кампэнсаваць прастоі гэтыя, але як яно будзе, пабачым…»
Расейскае страхаваньне не запатрабавана
Суразмоўца жыве ў пасёлку Панятоўцы. Кажа, што вуліцы там бязьлюдныя, бо ўсе стараюцца без патрэбы не выходзіць на двор.
«Масква самаізалявалася. Там сытуацыя горшая. Але сталіца ж — гэта ня ўся Расея», — апісвае страхаўнік становішча ў краіне з пандэміяй каранавірусу.
Яшчэ адзін страхаўнік кажа, што часам па шашы праяжджаюць беларускія і польскія фуры, і іх «пагранцы» прапускаюць. Беларускія легкавікі заварочваюць назад, дадае ён.
«Мы баімся каранавірусу, як і вы (у Беларусі. — РС), аднолькава, — пераходзіць суразмоўца да прычыны закрыцьця мяжы. — Вам толькі здаецца, што гэтай пошасьці няма ў вас. Вам жа праўды не гавораць».
Беларускія страхаўнікі: за ноч не было ніводнай машыны
У беларускай Зьвянчатцы беларускіх памежнікаў няма. З 1990-х тут ацалелі яшчэ будынкі, у якіх зьбіраліся разьмясьціць ахоўнікаў мяжы. Цяпер у ім прыдарожны гатэль і кавярня. Пагутарыць з супрацоўнікамі не ўдалося.
Пры шашы стаяць з паўдзясятка вагончыкаў страхаўнікоў. На спробу журналіста пагутарыць жанчыны рэагуюць: «А што, ад нашай думкі нешта зьменіцца? Нічога, бо ў беларусаў такі мэнталітэт. Будзе яшчэ горш».
Беларускія страхаўніцы. Як і на расейскім баку, паслугі іх не запатрабаваныя
«Цяпер наагул выручкі няма. За ноч ніводнай машыны не было, — кажуць пра сытуацыю суразмоўцы. — Мы думаем, што рабіць далей, бо ўсіх адпускаюць у водпускі за свой кошт. Гэта таму, што нам работы няма. Хто нас будзе трымаць, калі мы прагульваемся па трасе. Дый раней тут працы асабліва не было. Страхавалі толькі беларусаў, афармляць „зялёную карту“ на Расеі. А эўрапейцы ля нас і не спыняліся».
Дальнабойнік: у Расеі «пападалі» грузаперавозкі
Кіроўцы, якія прыпыняюцца ля страхаўніц, кажуць, што «для іх сытуацыя пакуль незразумелая». Угаварыць расейскіх памежнікаў прапусьціць іх не ўдаецца.
«Мы на працу ў Расею ехалі, — апавядае адзін з іх. — Спадзяваліся праскочыць, але нас не прапусьцілі. Мы хацелі праехаць да Смаленску. Застаюцца толькі „таежныя“ дарогі».
Ад’ехаўшы ад беларуска-расейскай мяжы кілямэтраў дваццаць, амаль пад самы Крычаў, на шашы пачалі сустракаць беларускія і польскія фуры. У Расеі «загрузкі ўпалі», адзначае адзін з кіроўцаў. Ён другія суткі ня можа выехаць зь Беларусі. Кажа, што тры дні таму ўцёк з Масквы, бо яе закрываюць. 400 кілямэтраў да Крычава ехаў парожні. Сам кіроўца беларус, але працуе ў расейскай фірме. Ганяе фуры з «эўрапейскім грузам» у Расею.
«Каб назад у Маскву парожнім ня ехаць, мне шукаюць у Беларусі груз, — апісвае ён сытуацыю. — З Казловічаў (памежны пераход) абяцаць прыцягнуць прычэп зь нечым, і я яго некуды пацягну. Куды, ня ведаю. Пакуль тут стаю, свае грошы праядаю».
Ажыўляюць краявід дарожнікі
Па ягоных словах цяпер у Расеі «пападалі» грузаперавозкі. Мужчына лічыць што расейцы «перагнулі» з закрыцьцём мяжы, а «нашы беларусы» зрабілі слушна, што пакінулі адкрытай, бо «адны і другія славяне».
«Лукашэнка малайчына, — адзначае суразмоўца. — Ён правільна кажа: навошта мяжу закрываць, гэта ж столькі беспрацоўных будзе…».
Дальнабойнік упэўнены, што «Пуцін кампэнсацыі нікому ня выплаціць». Да такой думкі ён прыйшоў пагутарыўшы з расейцамі, якія кіраўніку дзяржавы ня вераць.
Для жыхароў беларускага памежжа закрыцьцё Расеяй мяжы стала непрыемнай неспадзяванкай. Шмат хто зь іх выяжджаў на заробкі ў суседнюю краіну і па тавары. Цяпер зарабіць і набыць танныя тавары няма дзе. На большасьці мясцовых прадпрыемстваў плацяць меней за 500 рублёў, а ў крамах дарагоўля, кажуць у Крычаве.
«Спадзяёмся, што карантын у Расеі пратрывае нядоўга, — кажа адна з жанчын на рынку. — Больш няма на каго спадзявацца. Лукашэнка толькі прыгожа выступае…»
На Магілёўшчыне знаходзяцца некалькі гарадоў, якія сваім узнікненнем уваходзяць у топ-20 самых старажытных гарадоў рэспублікі. У гэты спіс трапляе і горад Крычаў, які доўгі час быў адным з усходніх фарпостаў спачатку Вялікага княства Літоўскага, а пасля Рэчы Паспалітай ад маскавіцкай навалы. Горад з вельмі багатай гісторыяй, аднак зараз перажывае не самыя лепшыя часы, якія можна назваць нават драматычнымі. Менавіта такім прыметнікам варта апісаць тыя працэсы, што адбываюцца з аб’ектамі гісторыка-культурнага плану ў Крычаве. Падзеі апошніх гадоў даюць мала пазітыву, наводзячы больш на негатыўныя думкі, бо абыякавае стаўленне да гарадской гісторыі не проста здзіўляе, а абурае. Больш за тое, абыякавае стаўленне да мінуўшчыны не столькі прыводзіць да непаразумення, колькі радыкалізуе, падштурхоўвае да нейкіх рашучых дзеянняў, рэзкага рэагавання на тупасць і бяздарнасць.
Для мяне як гісторыка цяжка і нават балюча ўспрымаецца тое, што адбываецца ў родным горадзе. Адносна нядаўна ў старой частцы горада, каля Свята-Уваскрасенскай царквы, пачаліся будаўнічыя работы. Прылеглая тэрыторыя да царквы не так даўно была часткай невялікай паркавай зоны з парослымі дрэвамі і ў прынцыпе да культавай пабудовы ніяк не адносілася. У апошнія ж часы адна траціна парка была далучана да тэрыторыі царквы і адгарожана жалезным плотам. З гэтага часу пайшло паступовае ўладкаванне новай прыцаркоўнай тэрыторыі. Прыборка на тэрыторыі прывяла да таго, што былі спілены і выкарчаваны дрэвы. Аднак гэта з’яўляецца толькі невялічкай бядой. Далей – болей, як кажуць. Большай праблемай з’яўляецца тое, што на цяперашняй прыцаркоўнай тэрыторыі пачаліся будаўнічыя работы. Пытанні ўзнікаюць да будаўніцтва менавіта таму, што мясціна, на якой размешчана царква, з’яўляецца гістарычным цэнтрам горада з багатым культурным слоем. Пагэтаму перад тым, як пачаць работы, варта было б перадусім звярнуцца да гісторыкаў, а лепш археолагаў, каб сумесна абследваць тэрыторыю. Нічога падобнага айцом Сергіем, які з’яўляецца протаіерэем у царкве, зроблена не было. Калі з пэўным піетэтам падыходзіць да зямлі на якой жывеш, то падобныя сітуацыі не будуць уваходзіць у канфлікт з гістарычнай памяццю народа. Гэты ж выпадак якраз сведчыць зусім пра адваротнае.
Будаўнічыя работы на тэрыторыі Свята-Уваскрасенскай царквы
Яшчэ больш сумная сітуацыя адбываецца на Замкавай гары, якая з’яўляецца старажытным дзядзінцам і знаходзіцца зусім блізка ад цэнтра старой часткі горада. На гарадзішчы лакалізуецца Свята-Мікалаеўская царква, у якой пяць дзясяткаў год служыў айцец Міхаіл Макаўцоў. Ён быў па-сапраўднаму народным бацюшкам, мог распавесці пра старадаўні помнік цікавыя выпадкі і нават легенды, а за шмат гадоў служэння ў царкве ніякай шкоды ўнікальнаму аб’екту археалогіі не чыніў, да і сам быў зацікаўлены ў захаванні старадаўняга гарадзішча.
Што не сказаш пра новага айца Андрэя Ігнатушку, які стаў настаяцелям храма з 2011 года. Малады бацюшка, які з’яўляецца ўраджэнцам Крычава, не надта лічыцца з унікальным аб’ектам і паводзіць сябе з Замкавай гарой нібыта яе гаспадар. Практычна адразу пасля свайго прызначэння, у пачатку лета 2012 года, айцец Андрэй заняўся ўладкаваннем уваходнай часткі на Замкавую гару і царкву, зруйнаваўшы добрых некалькі метраў вала. Цяпер застаецца толькі канстатаваць, што частка вала гарадзішча была знішчана, а ўезд на Замкавую гару пашыраны пры дапамозе экскаватараў і бульдозераў.
Знесеная частка вала ў 2012 годзе. Фота Андрэя Кузьміна
І вось зусім нядаўна гэтая гісторыя займела свой сумны працяг. Пры ўваходзе на гару з правага боку знаходзіцца хрысцільня ці баптыстэрый, якая выглядае невялікай драўлянай пабудовай. Да хрысцільні ў ранейшыя часы быў таксама прыбудаваны невялічкі гаспадарчы склад. Бацюшка Андрэй, які адрозніваецца сваімі амбіцыйнымі планамі, вырашыў знесці гаспадарчую прыбудову, а замест яе размясціць цагляную царкоўную лаўку. Аднак месца для лаўкі аказалася мала і вырашана было зруйнаваць пару метраў вала. Будаўнічыя працы пачаліся адносна нядаўна, але ж цяпер яны ўжо на стадыі стварэння падмурка будучай царкоўнай лаўкі.
Знесеная частка вала ў 2012 годзе. Фота Андрэя Кузьміна
Такім чынам, за сем гадоў служэння айца Андрэя ў Свята-Мікалаеўскай царкве ўнікальнаму археалагічнаму помніку была нанесена дастатковая шкода. Зразумела, што ні ў першым, ні ў другім выпадку будаўнічыя работы не ўзгадняліся з прафесійнымі гісторыкамі ці археолагамі. Не прыцягваліся да абмеркавання і мясцовыя краязнаўцы, якія б маглі быць для бацюшкі Андрэя крыніцай ведаў і добрымі памочнікамі і дарадцамі. Закона “крэатыўны” бацюшка таксама не парушыў, бо Замкавая гара не ўзята пад ахову дзяржавы і не ўваходзіць у спіс гісторыка-культурнай каштоўнасці Крычаўскага раёна. Пры гэтым драўляная Свята-Мікалаеўская царква якраз у гэты спіс уваходзіць. Адчуваецца нейкі дысананс і парадокс у гэтай сітуацыі, калі драўляная царква мае статус гістарычнай каштоўнасці, а вось гарадзішча “Замкавая гара” (на шмат больш старажытная па часе з’яўлення), на якой знаходзіцца культавы аб’ект, важным і ўнікальным не лічыцца.
Відавочна, што разумення аб шкоднасці сваіх дзеянняў у мясцовых царкоўных дзеячоў няма. Бацюшкі абодвух цэркваў у Крычаве, з прыведзеных матэрыялаў, даволі вольна ставяцца да ўнікальных аб’ектаў археалогіі і гарадской гісторыі, якія бяспрэчна з’яўляюцца гісторыка-культурнай спадчынай старадаўняга Крычава. Ці маюць яны права на такое абыходжанне з гарадской гісторыяй? Наогул адкуль узялася такая непавага да гістарычнай спадчыны? Не выключана канешне, што гэта банальная абыякавасць і неразуменне важнасці для наступных пакаленняў жывых гістарычных аб’ектаў, якія адлюстроўваюць мінулае старадаўняга горада. А як вядома, той хто не ведае мінулага, не мае і будучыні.
Пры гэтым адзначу, што на Замкавай гары, у паўночна-ўсходняй яе частцы, знаходзяцца вельмі цікавыя і ўнікальныя рэшткі цагляных умацаванняў. Пры гэтым па ўсіх інвентарных апісаннях вядома, што замак і замкавыя ўмацаванні былі драўлянымі. На сённяшні дзень стан іх кепскі, а з кожным годам яны ўсё больш і больш разбураюцца пад уздзеяннем часу і ападкаў. Ні прадстаўнікі мясцовай улады, ні служыцелі Свята-Мікалаеўскай царквы не праяўляюць ніякай ініцыятывы каб захаваць унікальны помнік гісторыі не толькі для горада, але і для ўсёй Беларусі. Добра што ён проста існуе хоць у якім-небудзь стане, а не зруйнаваны, як іншы цікавы аб’ект для гарадской гісторыі.
Рэшткі ад былога будынка вінакурні
Такім аб’ектам з’яўлялася старая вінакурні, дзе ў савецкія часы знаходзіўся мясцовы піўзавод. Гэты помнік прамысловай гісторыі Крычаў страціў назаўжды. У каго з’явілася “геніяльная” ідэя зруйнаваць рэшткі вінакурні, сказаць цяжка. Аднак можна з дакладнасцю адказаць, што глуздоў у такога ініцыятара, як кот наплакаў. Трэба прызнаць, што ад былога піўзавода заставаліся рэшткі і знаходзіліся яны ў аварыйным стане. Але каму яны перашкаджалі і чаму менавіта цяпер спатрэбілася руйнаваць гэты прамысловы аб’ект з даўняй гісторыяй? Замест таго каб захаваць вінакурню, зрабіўшы гарадской адметнасцю, паспрабаваць хаця б часткова рэканструяваць, уключыўшы ў турыстычны маршрут па горадзе, яе руйнуюць. Цяпер на месцы былой вінакурні знаходзяцца некалькі пагоркаў з будаўнічым смеццем, кавалкі сценаў са старой чырвонай цэглы, а таксама частка не да канца зруйнаваных падмуркаў. Відовішча вельмі сумнае, што выклікае пачуцці гневу і шкадавання. Застаецца толькі спасылацца на адсталасць і убогасць арганізатараў і выканаўцаў знішчэння помніка. Толькі самі задумайцеся: стары прамысловы аб’ект не проста страчаны, а быў знішчана ў незалежнай рэспубліцы самімі яго жыхарамі…
Дзе тут логіка і ці прысутнічае яна наогул у падобных справах? Чаму мясцовая ўлада ніяк не рэагуе на відавочны факт злачынства? Больш за тое, гэта сумная падзея прайшла зусім неасвечанай у мясцовай газеце, якая пяе толькі аб поспехах і дасягненнях раённай улады з года ў год. А ў рэальнасці адбываюцца вось такія жудасныя рэчы… Відавочна, што ніякага пакарання злачынцам, якія руйнуюць гістарычную спадчыну горада не прадугледжана, бо вінакурня таксама не была аб’ектам гісторыка-культурнай спадчыны. І ўсё гэта робіцца ў год малой радзімы! Вось такім чынам любяць сваю малую радзіму ў Крычаве…. Зруйнаваць у нас гэта на раз-два, а вось захоўваць, на вялікі жаль, розуму не хапае.
Рэшткі ўмацаванняў на Замкавай гары
Шкада, што мясцовыя актывісты далей за ўсталяванне чарговай самаходкі ці гарматы не бачаць багацейшую і надзвычай цікавую гісторыю Крычава. З сумам толькі магу канстатаваць, што часта ініцыятывы ў сферы гістарычнай памяці ў горадзе вылучаюцца адыёзнасцю і недарэчнымі прапановам. Прыкладам можа стаць ініцыятыва мясцовага гістарычнага музея па стварэнню пакояў Кацярыны II. Ідэя мякка кажучы дзіўная. Сапраўды Кацярына аднойчы была ў горадзе, бо нават адна са старых дарог, насыпы ад якой бачны да сённяшняга часу, называецца Кацярынінскім шляхам. Але ці варта адзін візіт манарха іншай дзяржавы да свайго палюбоўніка графа Пацёмкіна музеефікаваць? Сёння ўжо не выклікае здзіўлення што ў палацы Пацёмкіна-Галынскіх, дзе знаходзіцца музей і мясцовы ЗАГС, праводзяцца мерапрыемствы ў стылі Кацярыны ІІ і Пацёмкіна, што не толькі не актуалізуе беларускую гісторыю, а прапагандуе гістарычных персанажаў іншай краіны. Вельмі хочацца каб не забывалася гісторыя нашай краіны, аднак, як паказвае практыка, не ўсюды гатовы шанаваць уласную мінуўшчыну і захоўваць яе для нашчадкаў.
