8 снежня 2019 года у грамадскім цэнтры “Мост” г.Шклова адбылося паседжанне аматарскага літаратурна-мастацкага салона імя Міхася Зарэцкага.
Міхась Зарэцкі (сапр. Касянкоў Міхаіл), выбітны беларускі пісьменнік, нарадзіўся 20 лістапада 1901 года ў сяле Высокі Гарадзец Талачынскага раёна Віцебскай вобласці ў сям’і дзяка. Але дзяцінства яго прайшло ў вёсцы Зарэчча пад Шкловам (адсюлі і псеўданім). Першае апавяданне надрукаваў у 1922 годзе ў газеце “Савецкая Беларусь”. У 1924 годзе Міхась уступае ў літаратурнае аб’яднанне “Маладняк”, з 1927 года – у аб’яднанне “Полымя”. З 1925 года яго літаратурная дзейнасць становіцца рэгулярная і сталай: ён друкуе два зборнікі апавяданняў “У віры жыцця” і “Пела вясна”. Услед за імі – “Пад сонцам” (1926), “42 дакументы і Двое Жвіроўскіх” (1926), “На чыгунцы” (1928), “Ракавыя жаронцы” (1930). Найбольш значныя творы – яго раманы “Сцежкі-дарожкі” (1928) і “Вязьмо” (1932). Уражваюць тыражы яго выданняў у тыя галодныя гады – ад 3000 да 15 000 экзэмпляраў. Міхась Зарэцкі пераклаў на беларускую мову раман “Цэмент” Федара Гладкова і “Прыгоды ўдалага ваякі Швейка ў сусветную вайну” Яраслава Гашака.
На жаль, творчая дзейнасць Міхася Зарэцкага працягвалася толькі да 1936 года – 3 кастрычніка ён неабгрунтавана быў арыштаваны (тады працаваў загадчыкам аддзела літаратуры і смастацтва АН БССР) і прыгавораны да вышэйшай меры пакарання.
Кожны год у лістападзе-снежні дэмакратычная грамадскасць Шклова і іншых гарадоў (Магілёва, Мінска, Оршы) наведваюць мясціны, дзе пражываў у дзяцінстве Міхась Зарэцкі і адзначаюць яго дзень народзінаў як сталае свята. Таксама ў Шклове створаны аматарскі літаратурна-мастацкі салон імя Міхася Зарэцкага, на якім рэгулярна выступаюць са сваімі творамі мясцовыя таленты і запрошаныя госці. У апошнія гады дэмакратычная грамадскасць Шклоўскага раёна змагаецца за ўвекавечанне імя Міхася Зарэцкага: можна назваць яго імем вуліцу, прадпрыемства, школу або бібліятэку. Нарэшце ад ўладаў атрыманы натхняючы ліст аб тым, што да 120-годдзя з дня нараджэння філіялу бібліятэкі №1, размешчанай па вуліцы Малае Зарэчча, у 2021 годзе будзе нададзена імя пісьменніка Міхася Зарэцкага.
8 снежня урачыстае паседжанне літаратурна-мастацкага салона адкрыў кіраўнік грамадзянскай ініцыятывы “Шклоўскі магістрат” Рыгор Кастусёў, які адзначыў важкасць мерапрыемства, папулярнасць салона і выказаў надзею аб пашырэнні яго дзейнасці. Таксама ён распавёў аб перапахаванні ў Вільні парэшткаў Кастуся Каліноўскага і яго паплечнікаў, на якім ён прысутнічаў. Па даручэнні старшыні рады Беларускай Народнай Рэспублікі Івонкі Сурвілы Рыгор Андрэевіч перадаў шклаўчанам памятны буклет БНР-100.
Пра біяграфію Міхася Зарэцкага, яго літаратурную дзейнасць распавеў кіраўнік салона Пётр Мігурскі
Даклад пра гісторыю зарэчнага Шклова зрабіў мясцовы краязнаца Алесь Грудзіна
Урывак з рамана “Вязьмо” прачытала філолаг з Мінска Людміла Драпеза
Са сваімі творамі выступілі:
Леанід Осіпаў. Асабліва спадабаліся яго вершы “Мой родны кут”, “Уладар”
Міхаіл Кучарэнка, на словы якога напісана мноства песен, адна з якіх “Ветка клена” была і прадэманстравана слухачам
Людміла Азарэвіч
Аляксандр Новікаў
Яўген Казакоў, якія распавёў мноства мясцовых выпадкаў з жыцця шклаўчан
Максім Алямоўскі падзяліўся думкамі аб сэнсе жыцця
Узялі слова і нашы госці з Оршы. Выступіў кіраўнік дэлегацыі суседзяў Юры Нагорны, які пад уражаннем ад салона прапанаваў пашырыць яго тэматыку. Але і прачытаў верш земляка славутага пісьменніка Уладзіміра Караткевіча, распавёў аб юбілейных датах дэмакратычнай аршаншчыны ў 2020 годзе і запрасіў шклоўскую дэлегацыю на святы
Са сваімі вершамі выступіла маладая аршанская паэтка і дэмакратка Дыяна Рабекіна
Таксама выступілі Вольга Быкоўская з Мінска, Генадзь Шэпелеў з Оршы,
Але кульмінацыяй свята стаў выступ Сяржука Доўгушава – аршанскага барда, спевака, папулярызатара беларускага фальклора. Ён праспяваў песні на вершы Уладзіміра Караткевіча “Дробненькі дождык”, “Дарогі”. Граў на дудцы, гітары, ліры. З асалодай слухалі ў яго выкананні песні з беларускіх абрадаў, асабліва вясельныя песні
Спадзяёмся, што свята на шклоўскай зямлі запомніцца надоўга “гаспадарам” і гасцям літаратурнага салона.
Пётр Мігурскі