Галоўная » «Ніхто ня ставіць пытаньне пра перамогу. Усе плянуюць толькі «сагрэцца».

«Ніхто ня ставіць пытаньне пра перамогу. Усе плянуюць толькі «сагрэцца».

Шмат прыкметаў таго, што краіну чакаюць сумныя прэзыдэнцкія выбары.

ВАЛЕР КАРБАЛЕВІЧ

25 верасьня Правацэнтрысцкая кааліцыя, якая ўключае ў сябе Абʼяднаную грамадзянскую партыю, аргкамітэт партыі «Беларуская хрысьціянская дэмакратыя» і рух «За свабоду», абвясьціла аб падрыхтоўцы да парлямэнцкіх і прэзыдэнцкіх выбараў і намеры вылучыць адзінага кандыдата ў прэзыдэнты ад імя сваёй структуры.

За дзень да таго аб намеры ўдзельнічаць у прэзыдэнцкай кампаніі абʼявіла дэпутатка Палаты прадстаўнікоў Ганна Канапацкая. Наўрад ці яна будзе вылучацца ад Правацэнтрысцкай кааліцыі, бо моцна сапсавала адносіны са сваёй партыяй — АГП.

Трохі раней аб цьвёрдым намеры вылучаць уласнага кандыдата заявіла кампанія «Гавары праўду». Мяркуючы па ўсім, гэтым кандыдатам будзе Андрэй Дзьмітрыеў.

Партыя БНФ зьбіраецца ўдзельнічаць у прэзыдэнцкіх выбарах асобна. Хутчэй за ўсё, кандыдатам будзе вылучаны намесьнік старшыні партыі Аляксей Янукевіч.

А ёсьць жа яшчэ левыя сілы: партыя «Справядлівы сьвет», сацыял-дэмакраты. Можна меркаваць, што ад іх таксама будзе вылучаны прэтэндэнт на пасаду прэзыдэнта.

Ну і дзяжурны кандыдат Гайдукевіч. Гэтым разам — малодшы: Алег Гайдукевіч.

Усё гэта нагадвае 2010 год, калі на фінішы кампаніі аказалася 10 кандыдатаў.

Галоўная адметнасьць настрояў у апазыцыйным асяродзьдзі палягае ў тым, што ніхто ня ставіць пытаньне пра перамогу. Усе плянуюць толькі «сагрэцца». Ніхто асабліва не хавае, што ў ходзе гэтай кампаніі апазыцыя будзе вырашаць свае унутраныя, партыйныя, карпарацыйныя ці, можа, нават асабістыя піяраўскія задачы. Вось у нядаўняй перадачы на Радыё Свабода Аляксей Янукевіч, разважаючы на тэму адзінага кандыдата ад апазыцыі, заявіў: «Лепей мы самі не зьбяром подпісы, чым зьбіраць подпісы ў такім вінэгрэце».

Дарэчы, паводле маіх ацэнак, калі апазыцыя пойдзе ў такім расьцярушаным выглядзе, то неабходныя 100 тысяч подпісаў не зьбярэ ніхто. Як гэта адбылося падчас выбараў 2015 году. Бо кампанія будзе адбывацца фактычна бяз грошай. І такая сытуацыя вельмі зручная ўладзе, бо яна атрымае магчымасьць сама выбіраць сабе найзручнейшага кандыдата апазыцыі.

Варта адзначыць палітычны кантэкст, у межах якога пройдзе прэзыдэнцкая кампанія. Найперш гэта значная, заўважная страта даверу грамадзтва да існага палітычнага рэжыму і яго кіраўніка. Эфэкт ад украінскага крызісу, які моцна прыглушыў незадаволенасьць насельніцтва, мінуў. Беларусь перажыла два гады крызысу (2015–2016), падзеньне ўсіх сацыяльна-эканамічных паказьнікаў. Існуе моцны пэсымізм што да здольнасьці Лукашэнкі нешта тут палепшыць. Плюс моцны нэгатыўны эфэкт ад дэкрэту аб дармаедах. Грамадзтва ўжо стамілася ад безнадзейнасьці, названай «стабільнасьцю», і псыхалягічна сасьпела да пераменаў, сасьпела да таго, каб прагаласаваць на выбарах за новага чалавека на пасадзе прэзыдэнта.

То бок мы назіраем такі гістарычны парадокс, дысананс. У момант, калі грамадзтва найбольш гатовае да пераменаў за ўвесь час кіраваньня Лукашэнкі, яго палітычныя апанэнты аказаліся найменш гатовыя ўзначаліць гэты працэс і фактычна адмовіліся ад барацьбы за перамогу. Ступень маргіналізацыі апазыцыі добра відаць на прыкладзе АГП. У адной з самых салідных апазыцыйных партыяў старшыня, дэмакратычна выбраны на зьезьдзе, празь некалькі месяцаў ганебна ўцёк. Такога ў апазыцыі яшчэ не было.

І яшчэ адзін істотны штрых. Моцна памянялася пазыцыя Захаду. Ва ўмовах геапалітычнага крызісу ў рэгіёне ЭЗ фактычна узяў курс на захаваньне «стабільнасьці» ў Беларусі. Падтрымка апазыцыі мінімізавалася. Для Эўропы цяпер галоўнае, каб прэзыдэнцкая кампанія прайшла мірна, каб апазыцыю моцна ня білі, каб у яе выніку не зьявіліся новыя палітвязьні.

Ня думаю, што Расея будзе моцна ўмешвацца ў беларускія выбары. Як бачым, Крэмль дрэнна кантралюе нават губэрнатарскія выбары ў сваёй краіне (скандальны казус з выбарамі ў Прыморʼі).

То бок беларусаў чакаюць, мусіць, самыя сумныя выбары. Ну калі толькі раптам нечакана не прыляціць нейкі «чорны лебедзь».

ВАЛЕР КАРБАЛЕВІЧ, РАДЫЁ СВАБОДА