Што можна пакаштаваць у Беларусі, калі хочацца нацыянальных страў і не хочацца стэрэатыпаў.
Смачныя, але на самыя разрэкламаваныя стравы беларускай кухні, якія стануць выдатнай альтэрнатывай дранікам – у падборцы Sputnik.
Пірог з лебяды
У даўніну лебяду вырошчвалі як агародніну. Калі пагартаць старадаўнія кулінарныя кнігі, можна знайсці шмат рэцэптаў, у якіх асноўным інгрэдыентам было менавіта гэтае пустазелле.
У беларускіх вёсках лебяду звычайна дадавалі ў супы, як посныя, так і звараныя на мясным булёне.
Але самым смачным ласункам лічыўся пірог з лебядой. Акрамя пустазелля ў начынку звычайна ўваходзілі вараныя яйкі і смажаны лук з грыбамі. Такія пірагі не елі кожны дзень, а падавалі на стол па святах.
Халаднік са шчаўя
Супы – асобная старонка ў беларускай народнай кулінарнай кнізе. Нават летам беларусы не пераставалі есці суп, проста гарачая страва станавілася халоднай.
Халаднік больш звыкла бачыць у ружовым колеры – звычайна яго гатуюць з буракоў з яйкамі, пер’ем цыбулі і хрумсткімі агурочкамі. У беларусам карыстаўся папулярнасцю свой варыянт – халаднік са шчаўя. Інгрэдыенты і прынцып прыгатавання – тыя ж, толькі замест буракоў – маладое шчаўе.
Суп з прыемнай кіслінкай можна есці з цёплай адварной бульбай, запраўленай кавалачкам сметанковага масла.
Мачанка
Бліны на беларускім стале ніколі не стаялі ў адзіночку – дапаўнялі іх мачанкай. Было некалькі разнавіднасцяў гэтай “несамастойнай” стравы, напрыклад, верашчака. Так называлі падліўку на булёне з мукой і кавалачкамі сала, мяса ці каўбасы. Галоўнае адрозненне заключалася ў тым, што верашчаку заўсёды елі гарачай, для мачанкі такіх абмежаванняў не было – астываючы яна станавілася нават смачнейшай.
Яшчэ адзін від мачанкі – пражніна. Гэта соус з аўсянай, жытняй і пшанічнай мукі тонкага памолу, у які дадавалі кавалачкі свінога сала, рабрынкі або кольцы каўбасы, а таксама лук і спецыі. Гэтую сумесь у таўстасценным гліняным чыгуне доўга трымалі ў печы, пакуль кожны інгрэдыент не аддаваў свой смак падліўцы.
Качка з капустай
Беларусы гатавалі мноства страў з птушкі – мяса салілі, вэндзілі, замарожвалі і проста смажылі. Качку з капустай гатавалі звычайна па святах, часта на Святога Марціна – гэта восеньскае свята, калі было прынята рэзаць хатнюю птушку і нарыхтоўваць яе на зіму.
Для прыгатавання гэтай стравы качку абкладвалі капустай, абсыпалі сухарамі, залівалі вяршкамі і ставілі ў печ. Некаторыя спраўныя гаспадыні акрамя любімых спецый дадавалі ў гэтую страву цыбулю-парэй. Не варта здзіўляцца, гэтую культуру ў Беларусі вырошчваюць ужо два стагоддзі.
Банды і бонды
Як ні круці, але падмурак беларускай нацыянальнай кухні – усё ж такі бульба. Дарэчы, яе нашы продкі ўжывалі не толькі ў кулінарыі. Бульбу выкарыстоўвалі як сродак для мыцця ваўняных рэчаў – яны не проста станавіліся чыстымі, але і захоўвалі форму і яркі колер.
Калі казаць пра больш традыцыйнае выкарыстанне бульбы, то на беларускім стале нярэдка з’яўляліся бонды – назва пайшла ад звычаю частаваць знаёмых і суседзяў салам, хлебам, мясам, гароднінай і садавінай новага ўраджаю. Такую ж назву насілі і дзве цікавыя стравы – банды і бонды.
Банды гатуюць на падсцілцы з дубовых лiстоў. Бульбу труць як на дранікі, дадаюць лук, мяса і сала. Адзін з інгрэдыентаў бондаў – свіная кроў, якую таксама дадаюць да нацертай бульбы.
Квасоліха
Яшчэ адзін абавязковы інгрэдыент беларускага стала – бабовыя культуры. Стравы з фасолі звычайна гатавалі зімой, пасля навагодніх святаў, калі запасы правізіі станавіліся меньшымі.
Квасоліха – гэта сумесь з адварной фасолі, гародніны, грыбоў і сала – выдатны варыянт для тых, хто хоча разнастаіць бялковы рацыён чымсьці новым. Вегетарыянцы і адэпты здаровага ладу жыцця могуць адаптаваць рэцэпт пад сябе і выключыць са спісу прадуктаў сала.
Бігас
Па легендзе гэтую страву беларусы гатавалі, каб задобрыць гаспадара лесу. Да яго ў нашых продкаў было асаблівае стаўленне – калі год быў не ураджайным, ратавацца ад голаду дапамагалі менавіта лясныя нетры.
Бігас гатавалі з кіслай капусты і ялавічыны. Елі яго звычайна пасля палявання, таму страва было вельмі тлустай – з даданнем распаленага свінога тлушчу, а часам і падсмажанай каўбасы.