Галоўная » Міхась Булавацкі

Міхась Булавацкі

Магілёўцы і беларуская мова. Нататкі з круглага стала

Нягледзячы на ўсе высілкі, якія прыймаюць ў апошнія гады грамадскія актывісты, нават пры той-сёй дапамозе улад, стан беларускай мовы ў Магілёве мала ў чым палепшыўся. Такую выснову можна зрабіць пасля круглага стала «Мова як сацыяльна-культурный складнік жыцця магілёўцаў», які прайшоў у грамадскім цэнтры «Кола» 8 снежня.

Мерапрыемства было арганізавана грамадскай ініцыятывай «Грамадскі магістрат» і ўдзел у ім прынялі каля 15 чалавек. Вялі круглы стол старшыня Магілёўскай абласной арганізацыі Таварыства беларускай мовы (ТБМ) Міхась Булавацкі і гісторык Аляксандр Агееў.

У прамове Булавацкага быў зроблены невялікі экскурс у гісторыю, а менавіта ў канец 80 – пачатак 90- гадоў мінулага стагоддзя, калі ў Магілёве з“явілася ТБМ і пачаўся невялікі па часе перыяд адраджэння беларускамоўнай адукацыі і распаўсюду беларускай мовы ў грамадскім жыцці.

Аднак пасля рэферэндуму 1995 года працэс папулярызацыі беларускай мовы ў горадзе, як і ва ўсёй краіне быў не толькі спынены – пачаўся перавод беларускіх класаў на рускую мову навучання. У выніку напачатку 2000-х гадоў у Магілёве беларускамоўнай адукацыі ў школах і дашкольных установах ужо не існавала. Разам з тым спробы адрадзіць яе прадпрымаліся. Так, напрыканцы дзесятых гадоў у садку на Дняпроўскім бульвары існавала невялічкая беларускамоўная група. А потым у СШ №1, з“явілася першая беларускамоўная вучаніца Ялінка Салаўёва. Намаганнямі ТБМ, і ў першую чаргу старшыні яе Магілёўскай гарадской арганізацыі Алега Дзячкова, ужо некалькі год у СШ №1 і СШ №34 ёсць беларускамоўныя класы, існуюць асобныя групы ў дзіцячых садках.

Са станоўчага боку выступоўцамі была адзначана дзейнасць яшчэ не так даўно працаваўшага ў Магілёве на розных пасадах цяперашняга намесніка главы адміністрацыі прэзідэнта Андрэя Кунцэвіча. Ён, паводле ўдзельнікаў круглага стала, спрыяў большаму распаўсюду беларускай мовы ў Магілёве, і не толькі ў галіне адукацыі.

Нажаль, карэнным чынам сітуацыя з беларускамоўем ў Магілёве не палепшылася. Паводле журналіста Алеся Асіпцова, беларускамоўная адукацыя ў горадзе знішчана, і праблемы, якія стаяць перад дзецьмі, якія вучацца па-беларуску, і іх бацкамі не вырашаюцца. Сярод іх – праблема з настаўнікамі-прадметнікамі, не навучанымі выкладаць свае прадметы на беларускай мове.

На круглым стале прагучала сцвярджэнне, што на вуліцы не сустрэш чалавека, які размаўляе па-беларуску. Праяваў агрэсіўнага стаўлення да беларускага слова стала менш, але яны па-ранейшым сустракаюцца ў грамадстве. Таксама існуе даволі моцнае супраціўленне беларускай мове з боку мясцовых чіноўнікаў.

Па выніках круглага стала яго ўдзельнікі прынялі адпаведную адозву, якая пасля некаторых удакладненняў будзе накаіравана ў Магілёўскі гарвыканкам.

Фота Алеся Сабалеўскага

Уладзімір Лапцэвіч 

Памяць ахвяр сталінскіх рэпрэсій ушанавалі ў Магілёве (ВІДЭА)

Каля трыццаці чалавек прыйшлі сёння, у свята Дзяды, да двух памятных крыжоў на праспекце Дзімітрава, што ўсталяваны ў гонар безвінна забітых падчас савецкіх рэпрэсій.

«Мы сабраліся ўшанаваць ахвяр сталінскіх рэпрэсій, ахвяр камуністычнавй улады. У Магілёве такіх месц яшчэ шмат. Не так даўно, дзякуючы журналшісту Алесю Асіпцову, мы даведалімся, што ёсць яшчэ адно такое месца – у Вільчыцах, дзе забівалі людзей. Мы сабраліся тут, каб аддаць даніну памяці забітым людзям», – заявіў, адкрываючы мітынг, грамадскі актывіст Алег Аксёнаў.

Старшыня Магіёўскай абласной арганізацыі Таварыства беларускай мовы Міхась Булавацкі, распавёў пра гісторыю таго, як у гэтым месцы – насупраця цяперашняга мясакамбінату занходзілі чалавечыя парэшткі. Паводле яго, раскопы пачаліся яшчэ падчас апошняй вайны, калі немцы здабывалі пясок для будаўніцтва. «Калі фашысты бралі пясок для будаўнічых работ, яны знаходзілі парэшткі людзей. Яны назбіралі вялікую груду касцей і паставілі таблічку – паглядзіце, што з вамі рабілі камуністы. Пасля вайны тут таксама бралі пясок. Гэты пясок з касцямі развозілі па будоўлях», – гаварыў Булавацкі.

«Аднойчы дзец,і гуляючы тут ў пяску, знайшлі сківіцу з адным зубам. Пра гэта даведаліся ў райвыканкаме, стварылі камісію, якая наняла людзей для раскопу. Людзі працавалі прыкладна месяц, павыкопвалі больш за 100 шклетаў, але далей адмовіліся рабііць раскопы, бо плацілі мала. Раскапаныя шкілеты пахавалі на Паўночных могілках, але колькі іх засталося прад нашымі нагамі?» – запытаўся выступоўца.

Ён таксама распавёў, што ў Курапатах, што пад Мінскам, у ноч з 29 на 30 кастрычніка працшло мерапрымства пад назвай «Ноч растраляных паэтаў» ў гонар тых літаратараў, якія загінулі ў той дзень у 1937 годзе ў сталічнай турме НКВД. Тады, як адзначыў Булавацкі, былі забіты больш за 100 прадстаўнікоў беларускай інтэлегенцыі, сярод якіх 22 паэты.

Дарэчы, у Мінску ўтварылася грамадская ініцыятыва па выяўленні імёнаў усіх невядомых рэпрэсаваных. Пра яе распавёў Алег Аксёнаў, які адзначыў, што ён каардынуе ў Магілёве дзейнасць гэтай ініцыятывы ці нарады, як назвалі яе чальцы. Актывіст запрасіў усіх ахвотных далучыцца да яе працы.

Нагадаем, што летась падчас аналагічнай акцыі памяці гаварылася аб неабходнасці ўсталяваць трывалы помнік ахвярам рэпрэсій, бо драўляныя крыжы з часам парахнеюць, і пачатку працы ў гэтым накірунку. Сёлета пра леташнюю ініцыятыву ўжо ніхто не ўзгадваў.

 

 

Фота: Алесь Сабалеўскі

Відэа: Яўген Глушкоў

Уладзімір Лапцэвіч

У Шклове адбылася справаздача мясцовай арганізацыі ТБМ і сустрэча з пісьменнікам Міхасём Булавацкім

У Шклове 23 студзеня ў грамадскім цэнтры “Мост” адбылося сумеснае пасяджэнне грамадзянскай ініцыятывы “Шклоўскі магістрат” і раённай арганізацыі ГА “Таварыства беларускай мовы імя Ф.Скарыны”.

На пачатку пасяджэння адбылася справаздача дзейнасці Шклоўскай раённай арганізацыі ТБМ за 2018 год, з якой выступіў старшыня Шклоўскай раённай арганізацыі ТБМ Аляксандр Грудзіна.

Таксама перад удзельнікамі пасяджэння выступіў Старшыня Магілёўскай абласной рады Таварыства беларускай мовы, беларускі пісьменнік Міхась Булавацкі.

Прысутныя мелі магчымасць задаць свае пытанні выступоўцам. Потым удзельнікі пасяджэння абмяняліся думкамі, меркаваннямі і прапановамі па дзейнасці мясцовага аб’яднання “Таварыства беларускай мовы імя Ф.Скарыны” і Магілёўскага абласнога аддзялення грамадскага аб’яднання “Саюз беларускіх пісьменнікаў”.

Удзельнікі сустрэчы абмеркавалі далейшыя планы сваёй дзейнасці ў новым 2019 год. Сярод іншых накірункаў працы вырашана зноў вярнуцца да пытання ўвекавечанню ў горадзе Шклове памяці пісьменніка Міхася Зарэцкага.

Арганізатарамі сустрэчы выступілі грамадзянская ініцыятыва “Шклоўскі магістрат” і раённая арганізацыя ГА “Таварыства беларускай мовы імя Ф.Скарыны”. Вёў сумеснае пасяджэнне і падвеў вынікі дзейнасці Рыгор Кастусёў, кіраўнік грамадзянскай ініцыятывы “Шклоўскі магістрат”.

Алесь Грудзіна

Пятая літаратурная “Брама” пабачыла свет

Новы нумар літаратурна-мастацкага альманаха «Брама» прэзентавалі ў Магілёве 14 чэрвеня ў грамадскім цэнтры «Кола».

«Брама» – штогадовае выданне магілёўскага абласнога аддзялення грамадскага аб’яднання «Саюз беларускіх пісьменнікаў». Альманах быў заснаваны ў 2013 годзе, і чарговы нумар за 2017 год – ужо пяты, юбілейны.

Мікола Яцкоў – старшыня Магілёўскага абласнога аддзялення “СБП” ​Паэт Сяргей Украінка, сябра Рэдакцыйнай рады «Брамы» ​Міхась Булавацкі – настаўнік, журналіст, пісьменнік і паэт

На прэзентацыю сабралася каля дваццаці чалавек – літаратараў, аўтараў змешчаных у альманаху твораў, проста аматараў беларускага слова. Старшыня Магілёўскага абласнога аддзялення «Саюза беларускіх пісьменнікаў» Мікола Яцкоў звярнуўся з вітальным словам да прысутных, а сябра Рэдакцыйнай рады «Брамы» Сяргей Украінка ўзгадаў гісторыю і акалічнасці ўзнікнення альманаха. Традыцыйна, некаторыя з аўтараў, што прадстаўленыя на старонках выдання, пачыталі свае творы, нехта нават выступіў з музычнымі нумарамі.

​Яраслаў Клімуць – літаратуразнаўца, пісьменнік, кандыдат філалагічных навук, дацэнт МДУ імя Куляшова Ганна Барысевіч – настаўніца, выкладчык кафедры беларускай і рускай моў МДУ імя Куляшова Таццяна Барысік – пісьменніца і паэтка ​Юрый Несцярэнка – музыкант і літаратар, аўтар і выканаўца Васіль Аўраменка – лекар-неўролаг, публіцвст і літаратар

Альманах, як і належыць падобнага кшталту выданню, змяшчае тэксты самай рознай тэматыкі – вершы і апавяданні, успаміны і пераклады, крытыку і кароткія агляды кніг. У пятым нумары можна пабачыць творы дваццаці шасці аўтараў, і ўсе яны, як і было задумана ад самага пачатку, друкуюцца па беларуску. Гэта адна з умоваў выдання, якое задумвалася, каб пашыраць кола аматараў беларускамоўнай літаратуры, спрычыняць і заахвочваць аўтараў, што ствараюць на іншых мовах, каб паказаць, як могуць гучаць іх найлепшыя творы менавіта па беларуску.

Набыць новы нумар выдання можна ў кнігарнях горада.

Алесь Сабалеўскі. Фота аўтара