Конец прошлого года и первая половина текущего — тяжелейший период за всю историю медиасектора Беларуси, заявил заместитель председателя Белорусской ассоциации журналистов (БАЖ) Олег Агеев на пресс-конференции 13 июля, сообщают naviny.online.
Олег агеев
Как белорусские журналисты борются за право на информацию
Представителей негосударственных СМИ белорусские чиновники и депутаты перестали пускать на свои открытые заседания, нарушая их право на информацию. Что журналисты предпринимают в ответ?
В белорусском законе “О местном управлении и самоуправлении” четко прописано, что сессии советов депутатов всех уровней должны проводиться открыто и гласно. Такое же требование содержится и к работе председателей исполнительных комитетов. Однако, вопреки законодательству, чиновники на местах лишили журналистов независимых изданий возможности следить за их работой. Белорусская ассоциация журналистов (БАЖ) пытается изменить ситуацию.
Право на информацию
Юлия КатаржинскаяПроблема недопуска журналистов и сокрытия от них информации государственными органами остро встала примерно три-четыре года назад, говорит координатор кампании “Право на информацию” БАЖ Юлия Катаржинская. По ее словам, для отказа в общении с представителями СМИ чиновники стали повсеместно использовать процедуру аккредитации, хотя это не регламентировано никакими законами. При этом они даже не потрудились прописать условия для ее получения, используя это понятие как запрет. “По сути, это прихоть власть предержащих и прихоть незаконная”, – говорит Юлия Катаржинская.
Поэтому в мае нынешнего года было решено дать старт кампании, в ходе которой журналисты, входящие в БАЖ, соглашаясь пройти процедуру аккредитации, массово делали запросы в местные органы власти с просьбой обеспечить их присутствие на заседаниях районных, городских или областных советов депутатов и исполкомов. К этой акции присоединились более десяти городов во всех регионах Беларуси. Некоторые журналисты делали запросы неоднократно. Но в результате никто из них в залы заседаний так и не попал.
Отказы были самые разные, продолжает Юлия Катаржинская, но стало очевидно, что местные власти хотят одного – контролировать журналистов. Большинство ответов содержало сообщение, что всю нужную информацию чиновники публикуют в подконтрольных им государственных газетах. Некоторые города отличились особо: например, в Бресте и райцентре Браслав в Витебской области чиновники скрывали даты своих заседаний, сославшись на их закрытый характер. А наиболее одиозные случаи, вероятно, даже будут рассматриваться в судах.
Вместо заседания – в отделение милиции
Андрей ПаукБлогер Андрей Паук из райцентра Октябрьский в Гомельской области, известный в Беларуси своими перформансами, подал против местных чиновников иск в суд. Несколько раз он пробовал попасть на заседания исполкома и райсовета, однако получил отказы, основанием которых стало наличие регламента. При этом, говорит блогер, чиновники признают, что регламент не ограничивает право граждан присутствовать на заседаниях.
Последнюю попытку понаблюдать за работой чиновников Андрей Паук предпринял на прошлой неделе. На 24 июля было запланировано выездное заседание исполкома в одной из деревень района. Блогер анонсировал прямую видеотрансляцию с этого мероприятия на своих каналах в соцсетях. Но за два часа до начала он был задержан милицией и обвинен в якобы незаконном сотрудничестве без аккредитации МИД с польским телеканалом “Белсат”. Основанием стал ранее показанный сюжет, в котором блогер выступал в качестве эксперта. Милиционеры отпустили Андрея Паука только после того, как закончилось выездное заседание.
Говоря о судебных перспективах своего кейса, блогер отмечает, что для журналистского сообщества положительным будет любой исход: чиновники либо наведут порядок, либо покажут, что нарушают собственные законы. Пока прошло предварительное слушание в суде. На разбирательство по сути иска он придет уже с юристами БАЖ, которые будут вести стратегическую тяжбу в интересах всего общества.
Попытка реанимировать мертвые статьи УК
Владимир ЛапцевичМогилевский корреспондент негосударственной информационной кампании БелаПАН Владимир Лапцевич считает, что причины поведения чиновников нужно искать в политических реалиях Беларуси. Выборы в стране проходят таким образом, что будущие составы советов известны еще до старта избирательной кампании. Руководители исполкомов и вовсе назначаются президентом. Поэтому депутаты, получившие свои мандаты без реальной политической борьбы, просто не понимают своих функций и не хотят, чтобы журналисты становились свидетелями их бездействия.
Владимир Лапцевич пробует привлечь чиновников по статье 198 УК “Воспрепятствование журналистской деятельности”. “Эта статья мертвая, – поясняет журналист. – За всю историю Беларуси известен лишь один случай ее применения в 2004 году, когда директор бобруйского рынка выбил ногой камеру из рук телеоператора Белтерадиокомпании”.
Пока по заявлению Лапцевича сотрудники правоохранительных органов делают все возможное для того, чтобы закрыть дело. В апреле прошлого года его не пустили в зал заседаний администрации Ленинского района Могилева, где проходило собрание одного из гаражных кооперативов, на которое журналиста пригласили недовольные граждане. Представитель районной власти тогда преградил ему дорогу, а после словесной перепалки журналиста принудительно вывели из зала милиционеры, применив к нему физическую силу.
Эта история уже приобрела гротескный характер: шесть раз следователь отказывался возбуждать дело против чиновника, и шесть раз суд и прокуратура становились на сторону журналиста, требуя расследовать инцидент. Следователь даже получил несколько взысканий, но упорно гнет свою линию. “Власти не могут допустить прецедент, чтобы журналист почувствовал себя защищенным статьей УК”, – считает Владимир Лапцевич.
Юрист БАЖ Олег Агеев отмечает, что начатая организацией кампания рассчитана примерно на три года. Если суды не встанут на сторону журналистов, и представителей независимых СМИ по-прежнему не будут пускать в залы заседаний, говорит Агеев, все кейсы будут собраны и представлены на встрече с заместителем главы президентской администрации, к которому руководство БАЖ собирается записаться на прием. Также в конце года будут представлены результаты мониторинга открытости белорусских министерств.
Фото: dw.com
Александр Бураков
Крыніца: dw.com
На круглым стале ў Крычаве абмеркавалі змены ў Закон “Аб СМІ”
На мінулым тыдні ў Крычаве адбыўся круглы стол, падчас якога мясцовыя журналісты і грамадскія актывісты абмеркавалі прапанаваныя Міністэрствам інфармацыі змены ў заканадаўства аб СМІ.
Удзел у абмеркаванні прынялі прадстаўнікі з рэгіёнаў усходняй Магілёўшчыны. У госці да крычаўскіх бажаўцаў таксама завіталі старшыня ГА “Беларускай асацыяцыі журналістаў” Андрэй Бастунец, яго намеснікі Аліна Суравец і Алег Агееў, старшыня Магілёўскай суполкі арганізацыі Барыс Вырвіч.
Распачаў сустрэчу Андрэй Бастунец – ён падрабязна распавёў удзельнікам круглага стала пра тое, як і наколькі ўжо прынятыя ў першым чытанні Палаты прадстаўнікоў змены ў заканадаўства аб сродках масавай інфармацыі могуць ускладніць працу медыярэсурсаў і журналістаў. А. Бастунец выказаў меркаванне, што гэтыя папраўкі ў Закон “Аб СМІ” прывядуць да значнага пашырэння кантролю з боку дзяржавы ў медыясферы, значна павялічыцца “зона забароны”.
Таксама старшыня ГА “БАЖ” праінфармаваў пра тое, якія высілкі робяцца кіраўніцтвам арганізацыі для недапушчэння негатыўных зменаў у заканадаўства аб рэгуляванні медыясферы.
А. Бастунцу давялося адказваць на шматлікія пытанні ўдзельнікаў круглага стала, расказваць, якія высілкі плануе ажыццявіць ГА “БАЖ” для таго, каб пераадолець чарговую адмову Міністэрства культуры ўнесці ГА “БАЖ” у пералік творчых арганізацый, што робіць журналісцкае аб’яднанне таго, каб абараніць журналістаў ад пераследу па ч. 2 арт. 22.9 КаАП Рэспублікі Беларусь (“Незаконны выраб і распаўсюд прадукцыі СМІ”).
Дапоўніў выступ старшыні ГА “БАЖ” яго намеснік Алег Агееў. Ён азнаёміў удзельнікаў сустрэчы з заўвагамі і прапановамі да праекта паправак, што тычацца рэгулявання сферы СМІ, падрыхтаванымі ГА “БАЖ”, якія былі накіраваныя для разгляду дэпутатам Палаты прадстаўнікоў. Юрыстамі БАЖу быў падрыхтаваны дакумент на 19 старонках, у якім выкладзеныя заўвагі адносна законапраекта з просьбай дапрацаваць яго і правесці сумеснае з журналісцкай супольнасцю абмеркаванне паправак.
Па словах А. Агеева, абсалютна незразумела, ці прыслухаюцца беларускія ўлады да меркавання ГА “Беларуская асацыяцыя журналістаў”, прадстаўнікоў незалежных медыя і дэпутата Палаты прадстаўнікоў Ганны Канапацкай, але пакуль спадзявання на гэта не вельмі шмат.http://devadweddings.com
Кіраўнік Магілёўскай суполкі БАЖу Барыс Вырвіч падзякаваў крычаўскім журналістам за іх працу па данясенні незаангажаванай інфармацыі да чытачоў усходняй Магілёўшчыны. Ён адзначыў, што вось ужо 20 гадоў крычаўская газета “Вольны горад” з’яўляецца адным з лідараў сярод недзяржаўных СМІ Магілёўшчыны, яна здолела атрымаць вялікую папулярнасць сярод шырокага кола чытачоў рэгіёна.
SONY DSCБ. Вырвіч распавёў удзельнікам сустрэчы пра тое, у якім стане зараз знаходзяцца незалежныя СМІ ў Магілёўскай вобласці. Ён адзначыў тое, што, на вялікі жаль, сітуацыя не вельмі добрая, колькасць незалежных СМІ ў рэгіёне ўвесь час скарачаецца, пакідае жадаць лепшага іх фінансавы стан. Асноўны незалежны абласны інтэрнет-партал “Магілёўскі рэгіён” зараз фактычна працуе на валанцёрскіх пачатках, існуюць вялікія праблемы і ў іншых недзяржаўных СМІ рэгіёна. Спадар Вырвіч адказаў на пытанні ўдзельнікаў круглага стала наконт перспектыў аднаўлення паўнавартаснай дзейнасці “Магілёўскага рэгіёна” (многія незалежныя журналісты ўсходняй Магілёўшчыны цесна супрацоўнічаюць з гэтым інтэрнет-рэсурсам), расказаў пра працу ў гэтым накірунку, падзяліўся інфармацыяй наконт далейшых планаў дзейнасці Магілёўскай суполкі ГА “БАЖ” і незалежных медыярэсурсаў вобласці.
Рэдактар газеты “Вольны горад” Сяргей Няроўны адзначыў, што, нягледзечы на ўсе цяжкасці, газета здолела нямала зрабіць для развіцця Крычава і ўсяго ўсходняга рэгіёна Магілёўшчыны. За 20 год свайго існавання “Вольны горад” знайшоў і захаваў свайго чытача. Газета выконвае галоўнае сваё прызначэнне – дапамагаць людзям рабіць у жыцці правільны выбар, прымаць правільныя рашэнні.
Нязменны рэдактар “Вольнага горада” падзякаваў былым і цяперашнім супрацоўнікам газеты за іх уклад у ўзмацненне патэнцыялу газеты, асабліва адзначыўшы пры гэтым ролю яе выдаўца Уладзіміра Кудраўцава, такіх яе аўтараў, як Сяргей Аржанцаў, Мікалай Гердзій, Сямён Панізоўцаў, Фелікс Шкірманкоў, Мікалай Царкоў і іншых.
Сяргей Няроўны таксама выказаў сваё меркаванне наконт зменаў у заканадаўства аб СМІ, падкрэсліўшы, што яны зноў накіраваныя на ўскладненне дзейнасці незалежных медыярэсурсаў і журналістаў.
Падчас дыскусіі на круглым стале свае меркаванні на гэты конт таксама выказалі журналіст з Клімавічаў Сяргей Аржанцаў, сябар БАЖу з Чэрыкава Сямен Панізоўцаў, Мікалай Федарэнка, выдавец газеты “Вольны горад” Уладзімір Кудраўцаў, іншыя ўдзельнікі круглага стала.
Пасля сканчэння абмеркавання зменаў у заканадаўства аб СМІ старшыня ГА “БАЖ” Андрэй Бастунец і яго намесніца Аліна Суравец ад імя ўсіх сябраў арганізацыі павіншавалі калектыў газеты “Вольны горад” са значным юбілеем – 20-годдзем з дня выхаду першага нумара выдання.
Крычаўскаму штотыднёвіку “Вольны горад” 20 красавіка – якраз у дзень правядзення Х з’езду ГА “БАЖ” – споўнілася 20 гадоў.
Напрыканцы ўдзельнікі сустрэчы тортам і гарбатай адсвяткавалі 20-годдзе “Вольнага горада”. Андрэй Бастунец пад гітару выканаў некалькі сваіх песен, такім чынам таксама павіншаваўшы журналістаў газеты з юбілеем.
Фота: Сяргей Няроўны
Крыніца: baj.by