Вось ужо другое стагоддзе, галоўнай архітэктурнай дамінантай Шклова разам з вежай былой гарадской ратушы з’яўляецца Спаса-Праабражэнская царква. Заснавальніцай гэтай святыні лічыцца Агафія Сідарава. Да яе, жанчыны добразычлівай і прадбачлівай, прыходзілі людзі маліцца. Звярталіся да жанчыны купецтва і багацеі, бо яна прадказвала, у які бок ісці, каб пашанцавала, дзе мець поспех. Усё спраўджвалася, і людзі ў знак удзячнасці давалі ёй грошы.
14 чэрвеня 2020 года ў Шклове ў гонар Агафіі Сідаравай адбылася чарговая літургія ў Спаса-Праабражэнскай царкве. Потым на могілках у капліцы і каля магілы заснавальніцы храма пратаірэй Уладзімір Рыбакоў, з удзелам вернікаў, здзейсніў памінальныя паніхіды. Сваё казанне святар закончыў славамі: “Вось ужо два стагоддзі шклоўскія вернікі прыходзяць і ўспамінаюць Агафію Сідараву. Ёсць шмат прыкладаў, калі людзі шчыра маліліся і атрымлівалі дапамогу ад рабы Божай Агафіі і недалёк той час, калі імя Агафіі будзе прылічана да ліку святых”.
Гістрычная даведка:
Захаваўся дакумент: “Дело канцелярии оберпрокурора святейшего правительственного Синода № 12076” О построении церкви в местечке Шклов из завещаных на сей предмет 20 тыс.руб. Агафии Сидоровой”. Вось вытрымка з гэтай справы: ”… находившаяся в Могилевской губернии уезда в местечке Шклов Агафия Сидорова по смерти своей завещала на приведение к совершению в том местечке Шклов начатой г. Зоричем Храма банковыми ассигнациями 20 тысяч рублей и кирпича, заготовленного ею, на 1355 руб. По дошедшему о сем предмете Могилевской Консистории сведению 17 августа 1820 года был опрошен шкловский священник Косьма Цалуевский, в приходе коего проживала и скончалась вышеуказаная Агафия, показал, что оная Агафия от стекавшегося к ней из разных мест народа, получая подаяния, имела твёрдое намерение по собрании такового количества значительной суммы, обратить оную на сооружение в местечке Шклов каменной церкви. По смерти оные Агафии Сидоровой в 1811 году последовавшей, осталось собраной ею суммы 20 тысяч рублей ассигнациями, разного в посуде состояшего серебра три фунта с половиною и кирпича купленого на сей предмет на 1.355 руб.”.
Пра Агафію Сідараву паведамляюць і іншыя крыніцы. Безумоўна, цяпер цяжка поўнасцю высветліць усе перапетыі з ходам будаўніцтва царквы. Вядома, што на будаўніцтва храма пайшла цэлага з былога будынка Шклоўскага шляхетнага вучылішча. У гэтай навучальнай установе, адчыненай намаганнямі ўладара Шклова Сямёна Зорыча, 22 мая 1799 года адбыўся пажар і рэшткі будынка быді разабраны на цэглу.
Між тым відавочна, што мара ўсяго жыцця Агафіі здейснілася – у Шклове ўзнёсся прыгожы мураваны храм. Сама Агафія Сідарава была пахавана каля існуючай на той час царквы Радства Багародзіцы. На месцы пахавання амаль да пачатку 60-х гадоў XX стагоддзя знаходзіўся крыж. Потым рэшткі нябожчыцы былі перанесены на гарадскія могілкі дзе знаходзяцца і зараз. Кожны год 14 чэрвеня Агафію успамінаюць на літургіі ў храме, а потым адбываецца памінальная паніхіда каля яе магілы. Агафія Сідарава па-ранейшаму застаецца ў памяці сваіх землякоў і не толькі вернікаў.
Алесь Грудзіна
